De Vlaamse uitstoot neemt voor de belangrijkste vervuilende stoffen af.
In het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030 en in het Stikstofdecreet zijn er reductiedoelstellingen opgenomen voor verschillende polluenten. Voor fijn stof (PM2,5), zwaveldioxide (SO2) en niet-methaan vluchtige organische stoffen (NMVOS) worden de doelstelling reeds gehaald. Voor stikstofoxiden (NOx) en ammoniak (NH3) werden de uitstootdoelstellingen verstrengd n.a.v. het Stikstofdecreet. Om het doel te halen zijn zowel voor NOx als voor NH3 maatregelen nodig zoals voorzien in het luchtbeleidsplan en de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS).
Uitstoot 2023 | Doel 2030 | |
|---|---|---|
PM2,5 (t.o.v. 2005) | - 50 % | ✅ - 37 % |
SO2 (t.o.v. 2005) | - 84 % | ✅ - 66 % |
NMVOS (t.o.v. 2005) | - 52 % | ✅ - 37 % |
NOx (t.o.v. 2015) | - 36 % | - 45 % |
NH3 (t.o.v. 2015) | - 12 % | - 40 % |
Industrie en energiesector vervuilen steeds minder
Het plaatsen van filters en de verschuiving naar het gebruik van fossiele brandstoffen met een lager zwavelgehalte, met onder meer de uitfasering van de kolencentrales in Vlaanderen, zorgen voor een lagere uitstoot.
Bij de sector energie zien we in de periode 2005-2023 een belangrijke emissiedaling van zowel de deeltjesvormige als de gasvormige polluenten. Bij de sector industrie situeert de daling zich vooral bij de gasvormige polluenten, zoals zwaveldioxide, vluchtige organische stoffen en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's). Momenteel is de industrie de belangrijkste uitstootbron van zwaveldioxide (raffinaderijen, ijzer- en staalindustrie) en de meeste zware metalen.
Aandeel uitstoot door huishoudens en wegverkeer neemt toe
Momenteel zijn de huishoudens (gebouwenverwarming) de belangrijkste bron van fijn stof en PAK's. Wegverkeer en gebouwenverwarming zijn belangrijke bronnen:
- Het wegverkeer stootte in 2023 93 % minder fijn stof (PM2,5) uit via de uitlaat dan in 2005, omdat auto’s minder vervuilend geworden zijn. De uitstoot van niet-uitlaatemissies (remmen, banden, wegdek) bleef echter even groot.
- Het verkeer stoot nog steeds veel stikstofoxiden (NOx) uit. Dieselvoertuigen stoten het meest NOx uit.
- De vernieuwing van het kachelpark en zachtere winters zorgen voor een dalende trend in de berekende uitstootcijfers van fijn stof en PAK's. Mogelijke effecten van de energiecrisis (shift naar meer houtverbruik) kunnen echter niet ten volle in de emissies doorgerekend worden omwille van de beperkte beschikbaarheid aan jaarafhankelijke inputdata.
- Huishoudelijke houtstook en wegverkeer waren in 2023 samen verantwoordelijk voor bijna 70 % van de totale uitstoot van elementair koolstof (EC) in Vlaanderen.
Land- en tuinbouw nog steeds belangrijke bron van stikstof
Vooral ammoniak uit de veeteelt, maar ook NOx-emissies van het verkeer, zorgen voor verzuring en vermesting en de vorming van (secundair) fijn stof. De uitstoot van ammoniak door de land- en tuinbouw daalde licht tot en met 2008, bleef nadien een aantal jaren stabiel en daalt sinds 2014 opnieuw licht. Omdat de uitstoot van de andere sectoren wel verder afnam, stijgt het relatieve aandeel van de landbouw in de stikstofproblematiek.