Blootstelling en gezondheidseffecten fijn stof

De gemiddelde inwoner van Vlaanderen blijft 15 maanden minder gezond door de blootstelling aan fijn stof. Het aantal vroegtijdige sterfgevallen door PM_2,5 in 2023 wordt geschat op ongeveer 3500 (95% BI-interval: 2680-3939 doden).

Fijn stof komt via inademing in ons lichaam, hoe kleiner de deeltjes hoe dieper ze in het menselijk lichaam kunnen doordringen en hoe meer schade ze kunnen veroorzaken:

• Hoe klein de blootstelling ook is, er is altijd een risico op een schadelijk effect op de gezondheid.
• Kortdurende blootstelling aan hogere concentraties veroorzaken vroegtijdige sterfte, verhoogde ziekenhuisopnames vanwege hart- of longproblemen, acute en chronische bronchitis en astma-aanvallen.
• Langdurige blootstelling (maanden tot jaren) veroorzaken vroegtijdige sterfte, vooral bij mensen met chronische hart- of longziekten, een verminderde groei van de longfunctie bij kinderen, longkanker alsook borstkanker en kanker in het spijsverteringsstelsel.

Volgens de WGO-advieswaarden zijn er in 2023 te veel dagen met verhoogde dagwaarden van fijn stof. Ook op jaarbasis zijn de concentraties fijn stof nog te hoog. De WGO-advieswaarden zijn als langetermijndoelstelling opgenomen in het Vlaams Luchtbeleidsplan.

De modelkaarten tonen bij toetsing aan de WGO-jaaradvieswaarde voor PM_2,5 in vrijwel gans Vlaanderen overschrijdingen, enkel in een beperkt gebied in het zuiden van de provincie Limburg wordt de jaargrenswaarde gerespecteerd. 

De WGO-jaaradvieswaarde voor PM₁₀ wordt gerespecteerd in vrijwel de ganse provincie Vlaams-Brabant, in het zuiden van de provincie Oost-Vlaanderen en in het zuiden en oosten van de provincie Limburg.

Over de jaren heen dalen de PM₁₀- en PM_2,5-jaargemiddelden en het aantal dagen met verhoogde stofconcentraties:

• Voor PM_2,5 zien we -ondanks de dalende trend- dat geen enkele Vlaming woont in een gebied dat voldoet aan de WGO-dagadvieswaarde. Slechts 0,1 % van de Vlamingen woont in een gebied dat voldoet aan de WGO-jaaradvieswaarde.
• Voor PM₁₀ zien we dat 50 % van de Vlamingen in een regio woont waar de concentraties voldoen aan de WGO-dagadvieswaarde, 15 % van de Vlamingen woont in een regio waar de concentraties voldoen aan de WGO-jaaradvieswaarde.
• Het aantal vroegtijdige sterftes door PM_2,5 was in 2023 ruim 50 % lager dan in 2005 (3500 vs. 7400 overlijdens).

• Naar de actuele fijnstofwaarden, overschrijdingen en evolutie jaargemiddelde per meetplaats.
• Wat is het verschil tussen de Europese doelstellingen en de WGO-advieswaarden?n?
• Wat is het ATMO-Street-model?