Zo meet de VMM de oppervlaktewaterkwaliteit

(VIDEO) Propere waterlopen zijn belangrijk voor onze drinkwaterproductie, industrie, landbouw en natuur. Met meer dan 6000 meetpunten in het fysisch-chemisch meetnet oppervlaktewater volgt de VMM de waterkwaliteit in Vlaanderen op.

23 oktober 2025

Kwaliteit waterlopen

Deel online

Hoe meten we de oppervlaktewaterkwaliteit?

Voor betrouwbare kwaliteitsdata worden procedures gevolgd met specifieke technieken en materialen. Afhankelijk van het meetnet worden meetpunten 3, 6, 9 of 12 keren per jaar bemonsterd. In onderstaand filmpje tonen we je hoe een staalname op het terrein verloopt, meer specifiek voor het meetnet van het Mestactieplan.

Gebiedsdekkende metingen in Vlaanderen 

De meetpunten zijn verdeeld over verschillende meetnetten, elk met een specifiek doel: toestandsopvolging, kwaliteitsbewaking, impact van projecten op het terrein meten, … Deze meetnetten onderzoeken de aanwezigheid van bepaalde fysisch-chemische stoffen in de waterlopen. 

• Het toestand- en trendmeetnet volgt de evolutie van de waterkwaliteit over een langere periode. 

• Het operationele meetnet stelt de toestand vast als er risico is dat de norm niet gehaald wordt en volgt de effecten van specifieke maatregelen op die impact hebben op de waterkwaliteit. 

• Het gebiedsgerichte meetnet volgt de effecten van ingrepen aan waterlopen waarbij  lokaal een verbetering van de waterkwaliteit wordt verwacht zoals oeverherstel of hermeandering.  

• Verschillende projectmatige meetnetten volgen de toestand in functie van een specifiek beleid zoals het MAP (Mestactieplan), gevaarlijke stoffen of knelpunten in het rioleringsnetwerk.  

Meer over het doel en de meetfrequentie van onze meetnetten.

Parameters en stoffen die de oppervlaktewaterkwaliteit beïnvloeden 

Het oppervlaktewaterstaal wordt geanalyseerd op verschillende parameters en stoffen. We controleren of de kwaliteit van het oppervlaktewater voldoet aan een hele reeks normen. 

Meteen na de staalname meten we ter plaatse al enkele veldparameters: de temperatuur, zuurtegraad (pH), zuurstofconcentratie en elektrische geleidbaarheid van het water. In het labo analyseren we de stalen bijkomend volgens gestandaardiseerde methodes op fysisch-chemische stoffen zoals:  

• nutriënten (nitraat, nitriet, orthofosfaat, ammonium, totaal stikstof en totaal fosfor) 

• (bio)chemisch zuurstofverbruik 

• Zware metalen, PAK, PCB’s, PFAS en pesticiden die een beeld geven van de toxiciteit en impact van de industrie en landbouw

• Hormonen en medicijnen die de waterzuiveringsinstallaties niet volledig kunnen verwijderen 

Welke parameters geanalyseerd worden, hangt af van het type meetnet en de achterliggende beleidsprioriteiten. Na de analyse van het waterstaal en extra kwaliteitscontrole worden de data toegevoegd aan de Databank waterkwaliteit (vroegere geoloket waterkwaliteit). De toetsing per oppervlaktewaterlichaam vind je terug in het dashboard oppervlaktewaterlichamen.  

Wat met de resultaten? 

De resultaten geven een algemeen beeld van de huidige waterkwaliteit en sturen het Vlaams en Europees milieubeleid, zoals de Mestactieplannen voor de landbouw en de Stroomgebiedbeheerplannen. Daarnaast worden ze voor verschillende doeleinden gebruikt: 

• Ze vormen de basis voor adviesverlening bij vergunningen zoals lozingsvergunningen van bedrijven.  

• Ze ondersteunen het natuurbeheer bij de opvolging van instandhoudingsdoelstellingen van beschermde gebieden. 

• Ze ondersteunen de drinkwaterbedrijven bij hun kwaliteitsmonitoring en zijn dus essentieel voor de volksgezondheid. 

Waarom een goede waterkwaliteit?  

Een goede waterkwaliteit zorgt voor: 

• minder complexe en dure waterzuivering bij drinkwaterproductie 

• gezonde en robuuste leefgebieden voor vissen, waterplanten, macro-invertebraten, vogels en amfibieën 

• een duurzame landbouwproductie door kwaliteitsvol irrigatiewater voor gewassen en drinkwater voor het vee 

• minder kosten voor de voorbehandeling van water in industriële processen 

• veilige zwem- en recreatiezones