Oppervlaktewatermeetnetten

Met meer dan 6.000 meetpunten volgt de VMM de kwaliteit van de Vlaamse waterlopen op. Na de analyse van het waterstaal en kwaliteitscontrole van de data worden de data toegevoegd aan de Databank waterkwaliteit (vroegere geoloket waterkwaliteit).

Voor betrouwbare kwaliteitsdata worden procedures gevolgd met specifieke technieken en materialen. In onderstaand filmpje tonen we je hoe een staalname op het terrein gebeurt. Deze staalname gebeurt voor het meetnet van het Mestactieplan.

De meetpunten zijn verdeeld over verschillende meetnetten met elk een specifiek doel (toestandsopvolging, kwaliteitsbewaking, impact van projecten op het terrein meten …).

Deze meetnetten onderzoeken de aanwezigheid van bepaalde stoffen in de waterlopen.

• Het toestand- en trendmeetnet volgt de evolutie van de waterkwaliteit over een langere periode. We meten:
• Basisparameters zoals zuurstof en nutriënten
• Zware metalen
• Organische parameters (zoals onder meer pesticiden, PAK’s, tinverbindingen, PFAS en vluchtige organische stoffen)
• Alle biologische kwaliteitselementen
• Het operationele meetnet stelt de toestand vast als er risico is dat de norm niet gehaald wordt en volgt de effecten van specifieke maatregelen die impact hebben op de waterkwaliteit. We krijgen een detailbeeld van de huidige toestand. We meten:
• Basisparameters
• Een aantal geselecteerde parameters zoals onder andere pesticiden en zware metalen
• Een aantal biologische kwaliteitselementen
• Het gebiedsgerichte meetnet volgt de effecten van ingrepen aan waterlopen waarbij lokaal een verbetering van de waterkwaliteit wordt verwacht zoals oeverherstel of hermeandering.
• Projectmatige meetnetten volgen de toestand in functie van een specifiek beleid.
• Het MAP-meetnet (Mest Actie Plan) volgt de invloed van mestgebruik in landbouwgebieden op de waterkwaliteit. De data onderbouwen de evaluatie van het mestbeleid binnen de Europese Nitraatrichtlijn.
• Het meetnet gevaarlijke stoffen detecteert en inventariseert gevaarlijke stoffen in onze waterlopen en gaat na of Europese normen overschreden worden. 
• Ook de evolutie van de waterkwaliteit na het wegwerken van knelpunten in het rioleringsnetwerk wordt opgevolgd via een projectmatig meetnet.

Deze meetnetten onderzoeken we de waterdiertjes (macro-invertebraten) en de waterplanten (macrofyten, fytobenthos en fytoplankton) als indicator van de ecologische waterkwaliteit.

Voor het fysisch-chemisch meetnet bemonsteren we de meetpunten 3, 6, 9 of 12 keer per jaar. De frequentie hangt af van het meetnet waarbinnen we de meting uitvoeren en moet voldoen aan de minimale meetfrequenties zoals onder andere opgelegd binnen de Europese Kaderrichtlijn Water en de Nitraatrichtlijn.

Zo meten we bij het toestand- en trendmeetnet en het operationele meetnet maandelijks om de evolutie van de kwaliteit over een langere periode en de impact van genomen maatregelen op te volgen.

Het MAP meetnet is opgezet om onder andere nitraten uit landbouwbronnen op te volgen:

• Actieve meetpunten bemonsteren we maandelijks.
• Meetpunten die al een aantal jaar aan de norm voldoen bemonsteren we drie keer per jaar in de winterperiode. Dan verwachten we de hoogste uitspoeling van nitraat.

Bij andere meetnetten of voor een aantal specifieke stoffen zoals BZV of pesticiden kan er beslist worden om de meetfrequentie te verlagen naar bijvoorbeeld 6 of 9 keer per jaar.