Slikken en schorren, de voedselketen van de Scheldemonding
De potpolder van Lillo is een uniek stukje getijdennatuur van amper 10 hectare, gevangen tussen de Antwerpse Haven en de druk bevaren Schelde. Met hun sleepnetten onderzoekt en monitort het team Estuaria van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) de fauna in dit gebied.
25 maart 2025
Deel online
Met Arnout hauben dwars door de Week van het Water
In een vierdelige online videoreeks neemt Week van het Water-ambassadeur Arnout Hauben je mee langs Vlaamse waterlopen, van bron tot monding. In de derde aflevering nemen de biologen van het INBO hem letterlijk mee op sleeptouw. Balancerend op slikken en schorren ontdekte hij waarom dit stukje getijdennatuur zo belangrijk is voor mens en dier.
Een oase middenin de haven
De potpolder van Lillo is een uniek stukje getijdennatuur van amper 10 hectare, gevangen tussen de Antwerpse Haven en de druk bevaren Schelde. Door het breken van de dijken in 2012 stroomt het Scheldewater het gebied hier dagelijks in en uit, op het ritme van eb en vloed. Dankzij de verbinding met de Schelde, ontstonden hier slikken en schorren.
Slikken en schorren, twee onafscheidelijke begrippen. Maar wat is het verschil?
- Schorren overstromen enkele keren per maand door Scheldewater. Ze zijn begroeid met kruiden en grassen. Verder stroomopwaarts, waar het water zoeter is, groeien zelfs bomen.
- Slikken overstromen dagelijks door Scheldewater en zijn daardoor bijzonder voedselrijk. Bij hoog getij staan ze helemaal onder water, bij laag getij vallen ze droog.
Slikken en schorren in de potpolder van Lillo ©Yves Adams
Een kringloop van waterleven
De biologen van het INBO samen met Arnout ©INBO
Met hun sleepnetten onderzoekt en monitort het team Estuaria van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) de fauna in gebieden zoals de potpolder van Lillo. Estuaria? Dat zijn gebieden in een riviermonding waar zoet rivierwater en zout zeewater vermengen tot brak water. Ze zijn sterk onderhevig aan de getijden.
Twee keer per dag komt het water hier op en trekt het weer weg, waarna er zand en slib achterblijft. Er vormen zich kreken en geulen die als aders door het landschap scheuren.
De voedselrijke slikken vol met microscopisch kleine plantjes en dierenzijn een goed gedektefeestdisvoor kleine bodemdiertjes zoals garnalen, schaaldiertjes en jonge visjes. Die trekken op hun beurt een diversiteit van watervogels aan zoals de kleine plevier, kluut en tureluur. Dankzij die weelde aan waterleven groeide het gebied uit tot een hotspot voor broedvogels.
Jonge visjes in de potpolder van Lillo ©INBO
Niks dan voordelen, ook voor de mens
Niet alleen voor waterleven zijn gebieden als de potpolder van Lillo cruciaal. Getijdennatuur met slikken en schorren heeft nog vele andere troeven:
Natuurlijke schokdemper tegen overstromingen
Terwijl het water in de potpolder voorheen bij springtij of storm met groot geweld tegen de dijken aan beukte, zorgt de vegetatie op de schorren ervoor dat de kracht van het getij gebroken wordt, zodat de druk op de dijken aanzienlijk afneemt.
Longen en nieren van de Schelde
Getijdennatuur zuivert het water. Ze filteren namelijk het water door er het teveel aan stikstof en fosfor uit te halen, organisch materiaal af te breken en extra zuurstof toe te voegen.
Opslagplaats voor koolstof
En dat is belangrijk in de strijd tegen klimaatopwarming. Zo zouden ze tot vijf keer meer koolstofvasthouden dan een gemiddeld bos en zelfs tot 500 keer meer dan een oceaan.
Slikken en schorren in de potpolder van Lillo ©Yves Adams
Een klimaatbestendige Schelde heeft slikken en schorren zoals de potpolder van Lillo nodig om de regio te beschermen tegen extreme weersomstandigheden, zoals hogere temperaturen, langere periodes van droogte en hevigere stormen.
In het verleden ging langs de Schelde heel wat waardevolle riviernatuur verloren. Dankzij het Sigmaplan willen we dat ecosysteem terug herstellen.
Bekijk de andere afleveringen met Arnout Hauben
Blijf je graag op de hoogte?
We maken maandelijks voor jou een selectie van de belangrijkste nieuwsberichten op maat van de milieuprofessional.
Volg VMM op sociale media
