Kronkelende rivieren, een zegen voor vissen

Sinds 2021 meandert de Warmbeek opnieuw door het Limburgse landschap. Het is een paradijs voor vissen, dat merkt de LIKONA-vissenwerkgroep, die er het visbestand inventariseren. Waarom zijn meanders zo interessant voor vissen? En welke andere herstelwerken kom je zoal tegen langs onze rivieren?

18 maart 2025

Beheer waterlopen

Kwaliteit waterlopen

Deel online

Met Arnout hauben dwars door de Week van het Water

In een vierdelige online videoreeks neemt Week van het Water-ambassadeur Arnout Hauben je mee langs Vlaamse waterlopen, van bron tot monding. In de derde aflevering ontmoet hij de LIKONA-vissenwerkgroep. Ze dompelen Arnout letterlijk onder in de Limburgse Warmbeek.

Waarom houden vissen van kronkelende rivieren?

Met een gezonde passie voor waterleven staan de vrijwilligers van de LIKONA-vissenwerkgroep regelmatig met hun voeten in het water. Ze tellen, meten, wegen vissen en verzamelen gegevens over de verspreiding ervan in Limburg. Sinds het rivierherstel van de Warmbeek in 2021, merken ze een sterke toename van het visbestand.

Want een kronkelende waterloop brengt meer variatie in stroming, soorten oevers, dieptes en ondieptes. Voor vissen is dat een paradijs. Het zorgt voor:

• een grote verscheidenheid aan habitats;
• een natuurlijke zuivering van het rivierwater;
• een groter voedselaanbod;
• meer schuilplaatsen.

Waarom werden rivieren vroeger rechtgetrokken?

Decennialang focuste het waterbeheer in Vlaanderen op het snel afvoeren van water. Uit schrik voor overstromingen wilden we dat water vlotter haar weg naar zee vond. Heel wat rivieren werden daarom rechtgetrokken, verdiept, verbreed, ingedijkt of opgestuwd. Ze verdwenen grotendeels uit het landschap en verloren hun natuurlijk karakter.

Met de kennis die we nu hebben, weten we dat dit niet werkt. De klimaatverandering zorgt voor extremere weersomstandigheden waardoor rivieren en valleien extra kwetsbaar zijn voor overstromingen en verdroging.

Welke herstelwerken kan je zoal tegenkomen?

Meer kansen voor vissen en ander waterleven is niet de enige reden om onze rivieren te herstellen. Herstelmaatregelen zorgen er eveneens voor dat water meer ruimte krijgt, er minder kans is op overstromingen en de Vlaming meer voeling krijgt met ons kostbare waterlandschap.

Naast hermeanderingen, zijn er nog andere ingrepen die je langs een rivier kan tegenkomen:

Oeverherstel: natuurlijke oeverzones ontwikkelen

Oeverzones:

• vormen een natuurlijke verbinding tussen water en land en zijn een habitat voor planten en dieren;
• beschermen waterlopen tegen het inspoelen van meststoffen en pesticiden;
• helpen om oevers op een natuurlijke manier te verstevigen;
• brengen wandelaars en hengelaars dichter bij de rivier.

Vismigratie: vrije doorgang voor vissen

Vissen zoeken voortdurend naar voedsel, voortplantingsplaatsen en nieuwe leefgebieden. Op hun weg komen ze al eens stuwen of watermolens tegen waar ze niet langs kunnen. Op die locaties worden visdoorgangen aangelegd.

Water in de stad: rivieren terug zichtbaar maken

Op heel wat plaatsen in Vlaanderen werden waterlopen ingekokerd en onder de grond gestoken. Ze verdwenen letterlijk uit het landschap.

Door ze terug naar de oppervlakte te brengen en met de omgeving te verbinden, vormt zich een aaneengesloten groenblauw netwerk. Het zorgt voor:

• een betere waterkwaliteit;
• meer kansen voor biodiversiteit;
• minder kans op wateroverlast en verdroging;
• meer waterbewustzijn bij burgers.