In Hoboken, in de wijk Moretusburg, ligt het bedrijf Umicore. De activiteiten van dit bedrijf zijn een bron van zware metalen (polluent) in de omgevingslucht van Hoboken, dit brengt een gezondheidsrisico mee voor de omwonenden. In Hoboken volgt de Vlaamse Milieumaatschappij de luchtverontreiniging door zware metalen op vanaf 1975. Na de overschrijding van de Europese grenswaarde van lood, werd er in 2016 - 2017 een actieplan opgemaakt. Hierin wordt de verontreiniging door lood aangepakt. De situatie wordt periodiek geëvalueerd door de werkgroep Hoboken.
In 2023 werd vastgesteld dat voor de metingen van zware metalen in neervallend stof:
De VLAREM-grenswaarde voor lood en de VLAREM-richtwaarde voor cadmium werden gehaald.
De VLAREM-richtwaarde voor lood werd niet gehaald.
Deze toetsing is indicatief omdat de VLAREM normering pas in werking treedt op 1 januari 2024.
Gezondheidseffect
Zware metalen verspreiden zich via stofdeeltjes in de lucht en komen via de ademhaling in het lichaam. Kleine hoeveelheden aan zware metalen geven geen onmiddellijke gezondheidsproblemen na inname, maar kunnen bij langdurige blootstelling de gezondheid schaden:
Arseen: long- en huidtumoren bij chronische vergiftiging; dikwijls fataal bij acute inname.
Cadmium: acute longaantasting bij inademing (o.a. longkanker); schade aan nieren en skelet; fataal bij chronische inname; verminderde vruchtbaarheid
Lood: schade aan maag en ingewanden; bloedarmoede; aantasting zenuwstelsel; groei- en leerstoornissen; verminderde vruchtbaarheid
Nikkel: allergie en irritaties bij huidcontact; kanker bij inname; astma bij inademing
Doelstellingen
Naam
Polluent
Doelstelling
Gehaald in 2023
VLAREM - grenswaarde*
Lood
2 100 (µg/m².dag)
✅
VLAREM - richtwaarde*
Lood
Cadmium
175 (µg/m².dag)
18 (µg/m².dag)
❌
✅
* Deze normering treedt in werking op 1/1/2024
Toestand
In Hoboken werd:
De grenswaarde voor lood gehaald vanaf 1999.
De richtwaarde voor cadmium gehaald vanaf 2003.
De richtwaarde voor lood in deze periode nooit gehaald.
Evolutie
In Hoboken:
Daalden globaal gezien, op alle meetplaatsen, de deposities van arseen, cadmium en lood tussen 2004 en 2023.
Was er tussen 2010 en 2015 een sterke stijgende trend op de meetplaats in de Curiestraat (HB23) zowel voor arseen, cadmium als lood. Op de verder afgelegen locaties blijven de deposities van lood en arseen vergelijkbaar, voor cadmium is er licht stijgende trend.
Meten we na een daling tussen 2015 en 2018, op alle meetplaatsen en voor alle parameters weer hogere deposities in 2019 en 2020. In 2021 en 2022 worden voor alle parameters weer lagere deposities gemeten.
In 2023 zet deze daling zich verder voor cadmium op alle meetplaatsen, voor lood en arseen wordt op de dichtstbijzijnde meetplaats een hogere depositie gemeten.
Hoe pakken we dit aan?
Het behalen van de depositienormen van lood en cadmium werd in de milieuvergunning van het bedrijf Umicore verankerd als bijzondere voorwaarde. Het bedrijf Umicore doet inspanningen om de deposities van lood en cadmium verder te doen dalen totdat de richtwaarden van lood en cadmium worden behaald.
Meetresultaten van 2020 tonen aan dat extreme klimatologische omstandigheden kunnen leiden tot tijdelijke verhoogde deposities en opname van lood in het bloed bij kinderen. Een 'windbarometer'-systeem werd door het bedrijf Umicore ingevoerd dat in de toekomst moet zorgen dat bij hoge windsnelheden de verspreiding van grote hoeveelheden stof met zware metalen naar de omgeving wordt voorkomen.
