Poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) zijn chemisch verwante, schadelijke stoffen die zich verspreiden in de lucht via fijnstof, aerosolen en in gasfase. De algemeen meest voorkomende PFAS in de omgevingslucht zijn doorgaans: PFPrA (indicatief), PFOS, PFBA en PFOA.
Gelijktijdig met de Vlaamse Visie Zorgwekkende stoffen keurde de Vlaamde regeringd het Vlaamse PFAS actieplan goed. Dit plan omvat 50 acties die zich onder meer richten op een bronaanpak, het inperken van de blootstelling van de mens aan PFAS, kennisuitwisseling en -doorstroming, communicatie en sensibilisering.
Voor de evaluatie van PFAS in lucht bestaat momenteel geen wettelijk toetsingskader. Ook het gezondheidskundig toetsingskader ontbreekt. Er bestaat wel een tijdelijke toetsingswaarde voor de som van 4 PFAS-verbindingen in de inhaleerbare fractie in lucht (nl. PFAS in zwevend stof en gasfase). Deze waarde is gebaseerd op de Toelaatbare Wekelijkse Innamedosis die de EFSA definieerde (2020). De ondergrens van dit toetsingskader geldt voor chronische blootstelling bij volwassenen ter hoogte van bewoning. De VMM toetst deze waarde af aan een jaargemiddelde concentratie.
| | Tijdelijk toetsingskader * |
|---|
Toelaatbare Wekelijkse Innamedosis | 4,4 ng/kg lichaamsgewicht per week |
Concentratie in zwevend stof | 0,4 - 2,2 ng/m³ |
* Voor de som van 4 PFAS-verbindingen: PFOS, PFOA, PFNA en PFHxS
De Vlaamse Milieumaatschappij volgt het PFAS-actieplan op en zet zich dus in op o.a. het identificeren en aanpakken van verontreinigingsbronnen, het evalueren van het blootstellingsrisico aan PFAS voor de mens, en kennisdeling rond PFAS in lucht.
Om de leemte in kennis inzake PFAS in lucht te verhelpen, zet de VMM in op metingen van de concentraties. Deze metingen kunnen worden gebruikt om de impact van regionaal gecombineerde bronnen, industriële en niet-industriële bronnen, diffuse bronnen en emissies door herverdamping, processen van transport en verspreiding, ... meer inzichtelijk te maken. Bijkomend kan het bestaan van onbekende bronnen worden vastgesteld.
De VMM zet ook in op:
- Optimalisatie en validatie van de bemonsteringsmethoden voor lucht en depositiemonitoring.
- Evaluatie van bemonsteringsmethoden voor lucht- en depositiemonitoring die zullen toelaten tijdreeksen op te maken van de concentratieniveaus.
- Monitoring en evaluatie van PFAS in lucht op zowel achtergrond als hotspots.
- Ontwikkelen van toetsingskaders voor PFAS in omgevingslucht.
Specifiek voor lucht wordt ingezet op de ontwikkeling van meetmethoden en normenkaders, de monitoring van de omgevingslucht en het beperken van de uitstoot onder andere door een PFAS vergunningenbeleid.
De BBT-studie PFAS lucht werd in 2024 gepubliceerd.
Meer lezen over de Vlaamse aanpak PFAS
