Verbeterde waterkwaliteit Winterbeek na sanering

I.s.m. de Universiteit Antwerpen en INBO, voerde de VMM een grootschalige monitoringscampagne uit naar de effecten van de sanering van de Winterbeek. De resultaten tonen aan dat voor de meeste vervuilende stoffen de situatie in water en waterbodem sterk verbetert na de sanering. De positieve effecten op de aquatische fauna en flora zijn wel nog niet zichtbaar over de hele waterloop.

9 maart 2023

Kwaliteit waterlopen

Deel online

Evolutie kwaliteit Winterbeek

De VMM monitort de waterkwaliteit van de Winterbeek en de Hulpe nauwgezet voor de uitgevoerde saneringswerken. In de resultaten zien we dat voor de meeste vervuilende stoffen de situatie in water en waterbodem sterk verbetert na de sanering. De concentratie zware metalen en organische polluenten daalt bijvoorbeeld sterk in de waterbodem over de volledige loop van de Winterbeek.

Effecten op de aquatische fauna en flora zijn genuanceerder. Zo zien we dalende metaalconcentraties in het weefsel van macro-invertebraten, maar bij vissen is dat minder uitgesproken. De waterplanten hebben zich bijna over de volledige loop van de Winterbeek hersteld. Ze zijn met meer en er zijn ook meer soorten. Bij vissen en macro-invertebraten zijn gelijkaardige verbeteringen minder uitgesproken.

Dat de positieve ecologische effecten nog niet overal zichtbaar zijn, kan misschien komen doordat de tijd tussen de saneringswerken en de evaluatie nog te kort was voor een volledig herstel. We volgen de effecten van de sanering dan ook verder op. 

Biomonitoring

Om de effecten van de saneringswerken op te volgen, werkte de VMM samen met de Universiteit Antwerpen en het INBO. We beoordeelden de mogelijke effecten van vervuilende stoffen op het aquatische leven via biomonitoring: dat gebeurde door middel van een analyse van vervuilende stoffen in het weefsel van organismen. Daarmee zien we de mate van blootstelling aan vervuiling en hoe die verandert.

Met de monitoring wilden we onderzoeken of er al effecten van de sanering merkbaar waren op de accumulatie van vervuilende stoffen in organismen uit de Winterbeek. Er werd ook onderzocht of er een effect was op vis, macro-invertebraten en waterplanten. Daarvoor voerden de VMM, Universiteit Antwerpen en INBO verschillende meetcampagnes uit op diverse locaties in de Winterbeek en de Hulpe, voor, tijdens en na de saneringswerken.

Saneringswerken Winterbeek

Sinds 2017 loopt een grootschalig saneringsproject op de Winterbeek en de Hulpe. Deze sanering is een samenwerking tussen de VMM, Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) en Tessenderlo Group nv. Hiermee willen we de vervuiling in de waterbodem verwijderen, om zo de waterkwaliteit en gezondheid van het ecosysteem te verbeteren.

De sanering gebeurde in deelfasen gespreid over de periode 2017-2023. We pakten eerst de delen stroomopwaarts aan, daarna stelselmatig de gebieden stroomafwaarts. Zo raakten gesaneerde stukken niet weer verontreinigd door het opwoelen van verontreinigde bodem stroomopwaarts. Momenteel zijn de saneringswerken in 3 van de 4 deelgebieden afgerond. In het vierde deelgebied startten de werken in september 2022 (na het broedseizoen).

Meer lezen? Bekijk het onderzoeksrapport met de evaluatie van de waterkwaliteit in functie van de saneringswerken of ga naar het rapport met de resultaten van de situatie vóór de saneringswerken.