Openlegging Dijle in Leuvense Hertogensite

Trotse Dijle flaneert door Leuvense Hertogensite

De vernieuwing van de Hertogensite, met een centrale rol voor de Dijle, gaat haar laatste fase in. De openlegging van de waterloop stimuleert de biodiversiteit in en rond het water, pakt hitte-eilanden aan en verhoogt de waterbeleving in de stad.

Liever kwijt dan rijk

Dat de metamorfose van de Hertogensite in Leuven ingrijpend en spectaculair is, bewijzen de knappe (drone)beelden onderaan dit artikel. De voormalige ziekenhuissite wordt al sinds 2022 omgevormd tot een nieuw stadskwartier, met speciale aandacht voor de Dijle. Na 50 jaar onder de grond, verschijnt ze weer aan de oppervlakte en daar zijn we als waterbeheerder ontzettend trots op.

In de jaren ’70 werd de Dijle in Leuven, net als vele andere rivieren in Vlaanderen, ingekokerd en onder de grond gestoken. Ze verdween letterlijk uit het landschap. Enerzijds om hygiënische redenen, want afvalwater werd in die tijd rechtstreeks in de waterloop geloosd. Anderzijds uit angst voor overstromingen. Want wat je niet ziet, vormt ook geen probleem.

De opengelegde Dijle door de Leuvense Hertogensite

Tegenwoordig beseffen we dat ingekokerde waterlopen schadelijk zijn voor mens en milieu. Door ze weer open te leggen, verbinden we ze met de omgeving en realiseren we een aaneengesloten groenblauw netwerk. Openleggingen zorgen voor:

een boost voor biodiversiteit, want er kan opnieuw licht en zuurstof aan het water
minder kans op wateroverlast en verdroging, want we geven water de ruimte die het nodig heeft
minder hitte-eilanden door ontharding en integratie van groene zones langs de oever
een sterker waterbewustzijn en een gezonder stadsleven, want de nabijheid van water is goed voor lichaam en geest
efficiënter beheer, want we kunnen gemakkelijker aan de waterloop

Laatste projectfase

De werken aan de Hertogensite en de Dijle startten in 2022. Het project verloopt in vier fasen, omdat de openlegging gecombineerd wordt met de aanleg van een parkzone en de restauratie en realisatie van omliggende gebouwen. In het najaar van 2026, na de laatste bouwwerken, wordt het laatste stukje van de tweede Dijle-arm opengelegd. In totaal zal de Dijle in de Hertogensite voor 300 meter weer aan de oppervlakte liggen.

Eerder werden de derde Dijle-arm en het eerste deel van de tweede Dijle-arm al aangepakt. De Dijle werd langs de ene kant ingericht als langgerekt park en kreeg een glooiende groene oever. Het Leuvense Dijlepad loopt nu door het park en versterkt de waterbeleving. Op sommige plaatsen wordt de Dijle ingericht als plasdraszone en krijgt ze de ruimte om buiten haar oevers te treden.

De tweede Dijle-arm deed in de middeleeuwen dienst als slotgracht die Leuven beschermde. Op sommige locaties staan nog wachttorentjes die deel uitmaakten van de oude stadsomwalling. Die torentjes blijven behouden en de stadsomwalling wordt in ere hersteld en verstevigd.

Dijle door de Hertogensite in Leuven — Links de gerestaureerde kademuur, rechts de glooiende groene oever.

De Dijle in Leuven

In Leuven wordt al langer ingezet op het opnieuw zichtbaar maken en opwaarderen van de waterlopen in de stad. Aan het Sluispark, het Klaverpark, het Rega-instituut en de Kapucijnenvoer brachten we al stukken van de Dijle en haar zijrivieren weer aan de oppervlakte.

Aan het Sluispark restaureren we momenteel de historische Sluismolen, een vervallen ruïne die aftakelt door weer, wind en overwoekering. Hij krijgt een nieuw leven als belevingsplek op het water. Historische elementen blijven behouden en de molen wordt verbonden met het Sluispark.