Nieuwe cijfers gemeentelijke riolering en waterzuivering
De voorbije 6 jaar steeg de rioleringsgraad in Vlaanderen met 6% tot 94% . Ook voor waterzuivering worden stappen vooruit gezet: het afvalwater van 88,4% van de Vlamingen wordt gezuiverd in een rioolwaterzuiveringsinstallatie of met een individuele behandelingsinstallatie voor afvalwater.
6 juni 2025
Deel online
Rioleringsgraad stijgt met 6% op 6 jaar tijd
Uit de meest recente cijfers van de gemeentelijke rioolbeheerders (mei 2025) blijkt dat de rioleringsgraad in Vlaanderen nu 94% bedraagt. Op 6 jaar tijd is de rioleringsgraad zo met 6% toegenomen.
De stijging weerspiegelt de aanhoudende investeringen van de gemeentelijke rioolbeheerders en de Vlaamse overheid in de aanleg en vervanging van rioleringsinfrastructuur. De investeringen van de gemeentelijke rioolbeheerders zijn gestegen van 317 miljoen (in 2020) naar 506 miljoen Euro in 2023. De totale uitgave (investeringen en exploitatie) was zelfs 752 miljoen Euro in 2023. De Vlaamse overheid subsidieert daarvan ieder jaar 120 miljoen euro. De voorspellingen wijzen op een blijvende stijging van het totale rioleringsbudget de komende jaren.
Ook een beter zicht op de rioleringsinfrastructuur op het terrein ligt mee aan de basis van de betere cijfers. Alle gemeentelijke rioolbeheerders rapporteren vandaag in de overkoepelende Vlaamse rioolinventaris, waardoor een volledigere inventarisatie mogelijk is.
Evolutie rioleringsgraad per provincie
De vooropgestelde rioleringsgraad voor een individuele gemeente kan variëren. Zo kan die voor een stad 100% benaderen, maar zal een meer landelijke gemeente met verspreide bewoning een lager einddoel hebben. In landelijke gebieden wordt naast riolering ook ingezet op individuele zuivering van afvalwater. Daar overstijgen de kosten voor rioleringsaanleg de baten van een aansluiting op riolering en collectieve waterzuivering. Daarom is voor die locaties een verplichte IBA vastgelegd.
Nieuwe saneringsgraad: collectieve + individuele zuivering
Om een nog duidelijker beeld te geven van de waterzuivering in Vlaanderen berekent de VMM voortaan de ‘saneringsgraad’. Die omvat zowel de collectieve zuivering via RWZI/KWZI als de individuele zuivering met een IBA (of bij uitzondering een gesloten opvangsysteem). Zowel de saneringsgraad als de zuiveringsgraad zijn gebaseerd op de informatie uit het huidige zoneringsplan.
Ongeveer 2% van de Vlamingen moet een IBA plaatsen en zelf zijn afvalwater zuiveren. De mate waarin IBA’s moeten geplaatst worden verschilt regionaal sterk tussen de provincies en gemeenten. Door de gerealiseerde IBA’s en de collectieve zuivering in één cijfer te combineren, krijgen steden en gemeenten nu een accurater beeld van hoe ver ze juist staan.
Vooral voor enkele gemeenten in West-Vlaanderen zorgt dit voor een verschuiving van de middenmoot naar betere scores. Voor andere gemeenten zijn de verschillen vaak kleiner, maar daarom niet minder belangrijk voor de lokale waterkwaliteit.
Op niveau Vlaanderen verschillen saneringsgraad en zuiveringsgraad nauwelijks. 88,4% saneringsgraad en 88% zuiveringsgraad in Vlaanderen.
Saneringsgraad afvalwater Vlaamse gemeenten
Zuiveringsgraad Vlaamse gemeenten
Een derde individuele waterzuiveringsinstallaties al gerealiseerd
In totaal zijn nu al 16.753 van deze IBA's gebouwd (toestand eind 2023). Dat komt overeen met 31,5% van het totale aantal te installeren IBA’s. In 2019 was nog maar een vijfde van de voorziene IBA’s gerealiseerd. Als we enkel kijken naar de prioritair te plaatsen IBA’s is 67,3% gebouwd of 7573 IBA’s.
Collectieve zuiveringsgraad stijgt naar 88%
Het merendeel van de Vlamingen is nu al aangesloten op riolering, waardoor hun afvalwater collectief gezuiverd kan worden in grote rioolwaterzuiveringsinstallaties.
De zuiveringsgraad wordt net zoals de saneringsgraad vanaf dit jaar berekend op basis van het gemeentelijk zoneringsplan. Uit de berekening van de meest recente gerapporteerde gegevens blijkt dat de Vlaamse zuiveringsgraad stijgt naar 88% ofwel 4% meer dan in 2019.
De snelheid waarmee de Vlaamse zuiveringsgraad nog stijgt, neemt af. Investeringen in riolering en collectieve waterzuivering gebeuren vandaag vooral in de aansluiting van kleinere en meer afgelegen woonkernen. Dat betekent een hogere kostprijs per aan te sluiten inwoner.
De investeringen in bijkomende waterzuivering zorgen voor een sprong voorwaarts voor de gemeentelijke zuiveringsgraad en de lokale waterkwaliteit, maar zijn in mindere mate te zien in het Vlaamse gemiddelde
Update cijfers o.b.v. gemeentelijke rapportering
De VMM voorziet een jaarlijkse actualisatie van de riolerings-, zuiverings- en saneringsgraad en het aantal geplaatste IBA’s. Voor die cijfers baseren we ons op de gemeentelijke rapportering:
- Via de AWIS-rioolinventaris kan de rioolbeheerder meermaals per jaar de gemeentelijke rioolinventaris actualiseren. Die gegevens gebruikt de VMM voor de berekening van de rioleringsgraad.
- Via de jaarlijkse rapportering gemeentelijke sanering rapporteert de rioolbeheerder de gerealiseerde IBA’s en geeft de aanpassingen door voor het gemeentelijk zoneringsplan. De VMM gebruikt het geactualiseerde zoneringsplan voor de berekening van de zuiveringsgraad en de saneringsgraad.
Meer informatie
Blijf je graag op de hoogte?
We maken maandelijks voor jou een selectie van de belangrijkste nieuwsberichten op maat van de milieuprofessional.
Volg VMM op sociale media
