Zware metalen in depositie

Zware metalen verspreiden zich via stofdeeltjes in de lucht en komen via de ademhaling in het lichaam. Kleine hoeveelheden aan zware metalen geven geen onmiddellijke gezondheidsproblemen na inname, maar kunnen bij langdurige blootstelling de gezondheid schaden:

• Arseen: long- en huidtumoren bij chronische vergiftiging; dikwijls fataal bij acute inname.
• Cadmium: acute longaantasting bij inademing (o.a. longkanker), schade aan nieren en skelet, fataal bij chronische inname, verminderde vruchtbaarheid.
• Lood: schade aan maag en ingewanden, bloedarmoede, aantasting zenuwstelsel, groei- en leerstoornissen, verminderde vruchtbaarheid.
• Nikkel: allergie en irritaties bij huidcontact, kanker bij inname, astma bij inademing.

Onderstaande tabel toont een overzicht van de grens- en richtwaarden voor zware metalen in neervallend stof (in µg/m².dag):

*Deze normering treedt in werking op 1/1/2024

In 2023 was er een indicatieve overschrijding van de VLAREM-richtwaarde voor lood in Hoboken en Beerse. De grenswaarde voor lood en de richtwaarde voor cadmium zijn wel gehaald. De toetsing is indicatief omdat de VMM sinds 2015 bemonstert en analyseert volgens de Europese norm, de VLAREM normen - aangepast aan deze Europese norm - treden pas in werking vanaf 1 januari 2024.   

De depositie van zware metalen is sterk verschillend tussen meetplaatsen:

• Verhoogde depositie van arseen, cadmium en lood rond industriële sites in Hoboken en Beerse
• De jaargemiddelden voor arseen, cadmium, nikkel en lood in het achtergrondgebied Koksijde waren 9 tot 80 keer lager dan in de hotspotgebieden van Hoboken en Beerse

In Beerse:

• Globale daling van de lood-, arseen- en cadmiumdepositie sinds 2005, maar wel schommelingen tussen jaren

In Hoboken:

• Sterke stijging van de depositie van de 4 zware metalen in 2019 en 2020,
• Vanaf 2021 weer een lichte daling van de deposities.

In Koksijde:

• Stabiele, lage waarden voor de arseen-, cadmium- en nikkel- en looddeposities over de hele tijdsperiode 

Het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030 bevat maatregelen voor de verbetering van de luchtkwaliteit in Vlaanderen. Algemene maatregelen om de uitstoot, concentratie en depositie van zware metalen te verlagen komen niet aan bod, omdat een verhoogde uitstoot en blootstelling zich voordoet in specifieke zones. Voor de specifieke zones werden er met de betrokken bedrijven actieplannen opgesteld o.a. voor Hoboken (lood, arseen en cadmium). 

• Waar bevinden zich de meetplaatsen en welke depositiewaarden werden er gemeten (excel)?
• Niet-getoetste individuele resultaten (Excel)
• Hoe worden zware metalen gemeten?