Verzurende depositie

Ammoniak (NH₃) en stikstofoxiden (NO_x) dragen bij tot:

• De vorming van secundair fijn stof, wat schadelijk is voor de gezondheid.
• Verzuring en vermesting: stikstofdepositie vermindert de plantendiversiteit en maakt planten gevoeliger voor stress door bv. droogte en insecten.
• Daling van de kwaliteit van het grondwater door uitspoeling van nitraat en metalen.

De verzurende depositie bepaalt of de kritische lasten voor verzuring overschreden worden. Volgens het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030 moet de oppervlakte natuur met overschrijding van de kritische lasten in 2030 minstens een derde lager zijn dan in 2005.

In 2022:

• Hoogste verzurende depositie in gebieden met intensieve veeteelt in het centrum van West-Vlaanderen, N-Antwerpen en NO-Limburg.
• Verzurende depositie bestaat gemiddeld voor 53 % uit NH_x (afkomstig van ammoniak), 21 % uit NO_y (afkomstig van stikstofoxiden), 10 % uit zwavel (SO_x) en 16 % uit halogeenzuren en organische zuren (HZ + OZ).
• 65 % van de NH_x-depositie in Vlaanderen komt door Vlaamse emissies, vooral van de landbouw.
• 71 % van de NO_y--depositie en 61 % van de SO_x-depositie in Vlaanderen is afkomstig van emissies buiten Vlaanderen. Het Vlaamse deel van deze deposities wordt vooral veroorzaakt door de sectoren transport (NO_y) en industrie (SO_x).

In 2005-2022 daalt de verzurende depositie met 41 %:

• De zwaveldepositie is het sterkst afgenomen (-76 %).
• Sinds 2015 is er weinig verandering in de verzurende depositie.
• In 2022 is de gemiddelde verzurende depositie 10 % hoger dan in 2017-2021.
• De verzurende depositie daalt sterker dan de stikstofdepositie.
• Lokaal kan de verzurende depositie anders evolueren dan het Vlaamse gemiddelde door het effect van lokale emissiebronnen.

Maatregelen om de uitstoot van verzurende stoffen te verminderen, moeten zich in de eerste plaats richten op de landbouw, de belangrijkste bron (NH₃), gevolgd door transport (NO_x) en industrie (SO₂/NO_x).

• De maatregelen bij de landbouw worden opgesomd in de indicator uitstoot ammoniak door de landbouw.
• Bij het wegverkeer (daling uitstoot stikstofoxiden) focussen de maatregelen op een modale verschuiving, minder kilometers over de weg en een vergroening van de vloot (zie indicatoren samenstelling wagenpark en activiteiten wegverkeer).
• Een lagere uitstoot door de industrie kan bekomen worden door aanpassing van de milieuwetgeving en vergunningsvoorwaarden volgens de laatste stand der techniek, door extra rookgaszuivering bij grote bedrijven en de plaatsing van katalysatoren op stookinstallaties.

Een volledig overzicht van de maatregelen voor een betere luchtkwaliteit in Vlaanderen vind je in het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030. Een bespreking van de voortgang van de maatregelen is terug te vinden in het voortgangsrapport over het luchtbeleidsplan 2030.

Ook het stikstofbeleid (Stikstofdecreet) omvat maatregelen om de uitstoot van stikstof terug te dringen met behoud van economische ontwikkeling.

• Waar liggen de meetplaatsen voor natte depositie en wat zijn de resultaten (excel)?
• Meer uitleg over het VLOPS-model