Uitstoot verzurende stoffen

Ammoniak (NH₃) en Stikstofoxiden (NO_x) dragen bij tot:

• De vorming van secundair fijn stof, wat schadelijk is voor de gezondheid.
• Verzuring en vermesting: stikstofdepositie vermindert de plantendiversiteit en maakt planten gevoeliger voor stress door bv. droogte en insecten.
• Daling van de kwaliteit van het grondwater door uitspoeling van nitraat en metalen.

Momenteel bestaat er op Europees of Vlaams niveau geen regelgeving voor de totale uitstoot van verzurende stoffen. De doelstellingen voor de uitstoot van NO_x, NH₃ en SO₂ afzonderlijk zijn te vinden in de indicatoren van de afzonderlijke polluenten.

De landbouw vormt de belangrijkste bron, gevolgd door transport en industrie:

• Landbouw (49 %): vooral uitstoot van NH₃.
• Transport (27 %): vooral uitstoot van NO_x. 
• Industrie (14 %): derde belangrijkste sector met vooral uitstoot van NO_x en SO₂.

De bijdrage van NH₃ (46 %) en NO_x (43 %) aan de verzurende emissie is het grootst, de uitstoot van SO₂ is veel beperkter (11 %).

In 2023 is de totale verzurende emissie 57 % lager dan in 2005:

• Afname vooral te danken aan een daling van de SO₂-uitstoot en in mindere mate de NO_x-uitstoot.
• De daling van de NH₃-uitstoot in 2022 en 2023 is voornamelijk toe te schrijven aan een forse daling van het aantal varkens.
• In 2020 was er een sterke daling van de NO_x-uitstoot t.o.v. 2019 door minder verkeer omwille van de coronamaatregelen.

Wanneer per sector gekeken wordt, is er:

• Een sterke daling bij de sectoren energie en industrie dankzij emissiereducerende maatregelen.
• Een belangrijke afname bij transport vooral wegens strengere emissienormen.
• De uitstoot door de landbouw daalde licht tot en met 2008 en bleef daarna stabiel om vanaf 2014 terug licht te dalen. Sinds 2022 is de daling wat sterker.

Maatregelen om de uitstoot van verzurende stoffen te verminderen, moeten zich in de eerste plaats richten op de landbouw (NH₃), gevolgd door transport (NO_x) en industrie (SO₂/NO_x). 

• De maatregelen bij de landbouw worden opgesomd in de indicator uitstoot ammoniak door de landbouw.
• Bij het wegverkeer focussen de maatregelen op een modale verschuiving, minder kilometer over de weg en een vergroening van de vloot (zie indicatoren samenstelling wagenpark en activiteiten wegverkeer).
• Door de milieuwetgeving en vergunningsvoorwaarden aan te passen volgens de laatste stand van de techniek, door extra rookgaszuivering bij grote bedrijven en de plaatsing van katalysatoren op stookinstallaties, kunnen we een lagere uitstoot krijgen bij de industrie (zie indicator uitstoot door de industrie).

Een volledig overzicht van de maatregelen voor een betere luchtkwaliteit in Vlaanderen vind je in het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030. Een bespreking van de voortgang van de maatregelen is terug te vinden in het voortgangsrapport over het luchtbeleidsplan 2030.

Daarnaast voorziet het stikstofbeleid (Stikstofdecreet) in een reeks maatregelen die vooral impact hebben op de NH₃-uitstoot.

• Op zoek naar een langere tijdreeks of naar de uitstoot voor een specifieke sector of activiteit? Stel zelf een grafiek samen.
• Hoe wordt de uitstoot berekend?