Blootstelling en gezondheidseffecten stikstofdioxide

De gezondheidsimpact van NO₂ is groot, maar kleiner dan van fijn stof:

• Het aantal vroegtijdige sterftes door NO₂ werd in 2023 geschat op ongeveer 800 (95% betrouwbaarheidsinterval: 401 - 1573 doden).

Stikstofdioxide komt via de ademhaling in het lichaam. Zowel korte episodes van hoge concentraties als langdurige blootstelling aan lage concentraties (5 - 10 µg/m³) zijn schadelijk, ze veroorzaken:

• Irritaties van de luchtwegen.
• Astma bij kinderen.
• Stikstofoxiden dragen bij tot de vorming van ozon en fijn stof die ook schadelijke effecten hebben op de gezondheid.

In de natuur dragen stikstofoxiden bij aan verzuring en vermesting:

• Stikstofdepositie vermindert de plantendiversiteit en maakt planten gevoeliger voor stress door bv. droogte en insecten.
• De kwaliteit van het grondwater daalt door uitspoeling van nitraat en metalen.

Volgens het ATMO-Street-model woonden heel wat Vlamingen in een gebied waar (een van) de WGO-advieswaarden voor NO₂ overschreden werden:

• 54 % van de bevolking woonde in een gebied waar de jaaradvieswaarde werd overschreden
• 85 % van de bevolking woonde in een gebied waar de dagadvieswaarde werd overschreden.
• De uuradvieswaarde werd wel overal in Vlaanderen gerespecteerd.
• Daarnaast streeft Vlaanderen na om tegen 2030 in elke gemeente het aantal inwoners dat blootgesteld wordt aan een jaargemiddelde boven 10 µg/m³ te halveren in vergelijking met het aantal blootgestelde inwoners in 2016. In 2023 haalde 215 van de 300 Vlaamse gemeenten (72 %) deze doelstelling.

Zoals zichtbaar op de modelkaart, kwamen de hoogste gemodelleerde NO₂-jaargemiddelden voor in de steden, in industriële gebieden en nabij druk wegverkeer, met daarbij:

• De hoogste concentraties in de Antwerpse agglomeratie en de Antwerpse haven.
• Verhoogde concentraties in de noordrand van Brussel, in Gent en de Gentse Kanaalzone en in de meeste centrumsteden.
• Verhoogde concentraties rond de snelwegen en langs kleinere verkeersaders.

Zowel de trend van de NO₂-jaargemiddelden als de trend van het aantal daggemiddelden boven de 25 µg/m³ is dalende in Vlaanderen, maar het behalen van de WGO-advieswaarden blijft in heel Vlaanderen nog zeer ver buiten bereik.

• Naar de actuele NO2-concentratie en overschrijdingen
• Meer uitleg over het ATMO-Street-model
• Wat is het verschil tussen de Europese doelstellingen en de WGO-advieswaarden?