Dioxines en PCB’s in neervallend stof

Dioxines en PCB's binden zich in de lucht aan stofdeeltjes, waarna ze kunnen neervallen op de bodem en op voedingsgewassen. Opname door de mens gebeurt dan ook hoofdzakelijk via voeding en de ademhaling en veroorzaken:

• Immuunverstoring en defecten van de neurale ontwikkeling
• Verstoring van de hormonale huishouding en vruchtbaarheid
• Diverse kankers.

De VMM-drempelwaarden zijn niet in VLAREM opgenomen en zijn gebaseerd op een Europese gezondheidskundige advieswaarde voor orale inname van 14 pg TEQ_WGO1998/(kg lichaamsgewicht.week) uit 2001. De drempelwaarden zijn geldig voor meetplaatsen gelegen in woonzones en agrarische gebieden. De toetsing bij meetplaatsen in industriegebieden is louter indicatief.

In 2023 maten de VMM en Afdeling Handhaving van Departement Omgeving op 1 meetplaats dioxines en dioxineachtige PCB's. Deze locatie ligt in woongebied, op 50 m ten (noord)noordoosten van het non-ferrobedrijf Aurubis. We nemen 6 maandstalen per jaar.

• Op de meetlocatie lag het resultaat van 1 monster boven de maandgemiddelde drempelwaarde.
• Het jaargemiddelde lag ook boven de jaargemiddelde drempelwaarde (indicatieve toetsing).
• In Beerse is het aandeel van dioxines in de depositieresultaten over het algemeen groter dan het aandeel PCB's. In 2 van de 6 maandstalen waren er meer PCB's aanwezig. In Vlaanderen zien we dat op meetplaatsen bij de schrootsector het PCB-aandeel groter is.

Door de grote impact van het weer kunnen we moeilijk uitspraken doen over de langetermijntrends van dioxines en PCB's in depositie. Wind en regen bepalen namelijk in grote mate de lokale depositie nabij bronnen. In Beerse:

• Zien we van 2015 tot 2021 een dalende trend voor de jaargemiddelde deposities van dioxines en dioxineachtige PCB's.
• Uitzondering hierop is het jaar 2019, mede door de sterk verhoogde PCB-waarden.
• In 2022 en 2023 lagen het jaargemiddelde opnieuw hoger en boven de jaargemiddelde drempelwaarde.

Er is een werkgroep dioxines & PCB's samengesteld. VMM werkt hierin samen met Vlaamse en Federale entiteiten. De werkgroep formuleerde verschillende maatregelen in de directe omgeving van schrootbedrijven met shredders om de blootstelling aan dioxines & PCB's via verspreiding van lucht verder te verminderen. Het 'Actieplan Dioxines/PCB's' werd meegedeeld aan de Vlaamse Regering (17 november 2023) met o.a. onderstaande maatregelen:

• Afleiden van een hanteerbare en geactualiseerde toetsingswaarde voor de som van 17 dioxines en 12 dioxineachtige PCB’s in depositie.
• Uitbreiding van de monitoring van de depositie van dioxines & PCB's in samenwerking met de bedrijven en de sectorfederatie DENUO.
• Verder inzetten op emissiereductie bij schrootbedrijven met shredder, door o.a. de herziening van de BBT-studie schrootverwerking en sloperij en een opvolgingsplicht in de vergunningen van de schrootbedrijven met shredder.
• Opvolgen van de Waalse humane biomonitoringsmeetcampagne nabij schrootbedrijven met shredders.

Aan de eerste maatregel is onder andere reeds uitvoering gegeven. In 2018 verlaagde het Europese Voedselagentschap de maximale wekelijkse inname van 14 pg TEQ_WGO1998/(kg lichaamsgewicht.week) naar 2 pg TEQ_WGO2005/(kg lichaamsgewicht.week). Uit de herziening van de VMM-drempelwaarde blijkt dat de achtergrondblootstelling in Vlaanderen reeds zorgt voor een overschrijding van de nieuwe gezondheidskundige advieswaarde: er kan geen veilige drempelwaarde voor depositie afgeleid worden. Daarom kiezen we ervoor om een zo laag mogelijke haalbare drempelwaarde in te voeren, én ernaast beleid te voeren om de achtergrondblootstelling te doen dalen.

Vanaf 2024 gelden volgende jaardrempels voor meetplaatsen gelegen in:

¹ Noord-Oost: [355° : 85°[ - Andere windrichtingen: [85° : 355°[ ² De jaardrempels voor industriegebieden zijn specifiek afgeleid voor meetlocaties nabij shredders. * daalt naar 4,3 pg TEQ_WGO2022/(m².dag) in 2030

• Overzicht Beerse
• Samenvatting Beerse (pdf)
• Waar liggen de meetplaatsen en welke depositiewaarden werden er gemeten?
• Meest recente resultaten (Excel)