Oeverherstel van de Vrouwvliet

De rivier de Vrouwvliet in Mechelen en Sint-Katelijne-Waver onderging een ecologische metamorfose. Over een traject van zo'n 3 km verdween waar mogelijk betonnen oeverbescherming. Het resultaat: een natuurlijkere waterloop met een hoger zuiverend vermogen en meer kans op waterleven in de toekomst.

Mechelen, Sint-Katelijne-Waver

Beheer waterlopen

Droogte

Kwaliteit waterlopen

Deel online

Ecologische opwaardering noodzakelijk

De Vrouwvliet is een waterloop die ontspringt in Begijnendijk en uitmondt in de Dijle ter hoogte van het industriegebied Mechelen Noord. Midden jaren ’80 werd de oever van de Vrouwvliet in Mechelen verbreed, verdiept, ingedijkt en voorzien van betonnen oeverbescherming en stalen damwanden.

De natuurlijke overgang tussen land en water verdween en de oeverbeplanting, die onderkomen biedt aan het plaatselijke waterleven, kreeg geen kansen meer.

Om de ‘goede ecologische toestand’ binnen de Europese kaderrichtlijn Water te halen, was een ecologische opwaardering noodzakelijk.

Herstel van waterleven en waterkwaliteit

Vanaf de Maanstraat tot aan het Tivolipark werd, waar mogelijk, de betonnen oeverbescherming verwijderd en werd de oever verlaagt. In totaal verdween zo'n 1.000 ton verharding. De zachthellende oever is ecologisch waardevoller voor inheemse planten en dieren. De ondiepe zones zorgen voor extra structuur en stromingsvariatie.

Vooroevers met rietvegetatie

Om de stabiliteit te garanderen kon de betonnen oever in sommige zones niet verwijderd worden. Daar ligt nu een vooroever, een ondiepe zone, in de Vrouwvliet. De waterloop werd er verhoogd met grond en rietvegetatie werd aangeplant. Houten paaltjes, in totaal zo’n 6.000 stuks, met daartussen gebogen wilgentakken en een kokosrol voorkomen dat het aangeplante riet wegzakt.

Dankzij deze ingrepen verbetert de ecologische toestand van de Vrouwvliet:

• Waterleven in en langs de waterloop kan zich beter ontwikkelen.
• De rietkragen zorgen voor een betere zuivering van het water wat een positief effect heeft op de waterkwaliteit.
• De ondiepe zones creëren extra structuur en meer stromingsvariatie.

Voormalig slibontwateringsbekken aan de Grote Nieuwendijkstraat

Tijdens de werken werd ook het voormalige slibontwateringsbekken aan de Grote Nieuwendijkstraat gesloopt. Het aanwezige slib, drainagezand, drainagebuizen en folies werden verwijderd en de omliggende dijken werden afgegraven. Het gebied zal voorzien worden van nieuwe grond waarna er een bos op komt.

Extra ruimte voor de waterloop

Het ecologische herstel van de oever zorgde ook voor extra ruimte in de waterloop. In de herstelde zone kan de Vrouwvliet nu in totaal 15.000 m³ extra water bergen. De omgeving staat zo sterker tegen hevige regenperiodes die in de toekomst frequenter zullen voorkomen. De herinrichting is een win-win voor zowel de ecologie als de klimaatbestendigheid van de waterloop.

Ontharding parkeerzone Tivolipark

Ter hoogte van het Tivolipark in Mechelen werd een voormalige parkeerzone onthard en de oever ter hoogte van de kinderboerderij heringericht. Een houten vlonder langs het water zorgt voor extra waterbeleving.

Blue Deal en LIFE Wetlands4Cities

Dit project valt onder de Blue Deal, het programma van de Vlaamse Regering in de strijd tegen waterschaarste en droogte, en het LIFE Wetlands4Cities-actieprogramma. Dat Europese initiatief focust op het herstel en de versterking van stedelijke wetlands als natuurlijke klimaatbuffers.

Binnen Wetlands4Cities werkt de VMM met vijf partners samen om in totaal ongeveer 360 hectare wetlands te herstellen: 320 ha in Mechelen en 39 ha in Tilburg. Het doel is om de weerbaarheid tegen overstromingen te vergroten, het hitte-eilandeffect tegen te gaan, de biodiversiteit te laten toenemen en natuurlijke recreatiemogelijkheden te creëren.