Beek- en valleiherstel Molenbeek-Bollaak
Tussen het Netekanaal en de Kleine Nete in Emblem (Ranst) vormen we oude recreatievijvers om tot een natuurlijk krekensysteem. We laten de waterloop opnieuw kronkelen in een meanderende bedding. Het valleigebied zal zo functioneren als natte natuur.
Deel online
Meanderende bedding in drie zones
In de eerste zone afwaarts de brug van de Kesselsesteenweg integreerde Natuurpunt in 2015 enkele kunstmatige recreatievijvers. Die vijvers werden gedempt en omgevormd tot een krekensysteem met een patroon van ondiepe geulen.
Van begin 2023 tot midden 2024 vergrootte de VMM het krekensysteem door er nieuwe meanders mee te verbinden. Ook in de tweede en derde zone opwaarts de brug van de Kesselsesteenweg werd dit principe toegepast.
Vijvers worden gedempt en verbonden met een meanderende bedding (zone 2: juni 2023).
Verloop van de werken
Het beekherstel van de eerste drie zones startte in februari 2023 en werd afgerond in mei 2024. Ook het maaiveld van andere kunstmatige vijvers in kleinere deelgebieden langs de Molenbeek-Bollaak en enkele zijlopen ervan werden hersteld.
Plattegrond beekherstel van de Molenbeek-Bollaak met indeling in drie zones.
De voormalige rechte waterloop naast het Netekanaal werd ondieper gemaakt en voorzien van drempels. Ze blijft wel behouden als buffer bij hoogwater.
Meanderende bedding zone 1 afwaarts de brug van de Kesselsesteenweg (november 2024)
De drie zones samen zijn goed voor 1.850 meter extra waterloop. De waterafvoer wordt vertraagd en de natuurlijke waterberging in de vallei vergroot. Hierdoor daalt de kans op wateroverlast in het stroomafwaarts gelegen gebied.
Zone 1 afwaarts van de brug van de Kesselsesteenweg: overstromingen januari 2024.
Door de gevolgen van de klimaatverandering worden we geconfronteerd met extremere weerfenomenen. Dit valleiherstelproject maakt deze kwetsbare omgeving weerbaarder tegen deze weerextremen.
Meanderend traject (zone 3) zorgt voor natuurlijke waterberging in de vallei (november 2024)
Schijngetij zorgt voor natte natuur
Door de aanwezigheid van een schijngetij van zo’n 40-50 cm creëren de ingrepen ook natte natuur, meer bepaald zoetwatergetijdennatuur, natte graslanden en voedselrijke ruigten. Hierdoor draagt het project bij aan de instandhoudingsdoelstellingen van de Europese Habitatrichtlijn.
Afbraakwerken en oeverbescherming
Tijdens de werken werden enkele oude koterijen van voormalige weekendverblijven afgebroken. Het aanwezige afval dat doorheen de jaren werd opgestapeld in het gebied werd vakkundig verwijderd.
Afvoer van afval uit voormalige kunstmatige dijken rondom vijvers (april 2023).
In totaal werd tijdens de werken zo’n 6.000 ton puinhoudend en 2.000 ton asbesthoudend afval afgevoerd. Ook de exotische vegetatie in het gebied, werd bestreden en afgevoerd.
Op de rechteroever van de rechte loop plaatsen we bevergaas. Zo is de dijk van het Netekanaal beter bestand tegen graafschade door de bever.
Blue Deal en Stroomgebiedbeheerplannen
Het project kadert in de Blue Deal, het plan van de Vlaamse Regering om meer water te bufferen, water langer vast te houden en droogte tegen te gaan. Natuurpunt is beheerder in het gebied en gemeente Ranst verwierf een aantal gronden.
De Molenbeek-Bollaak is aangeduid als een speerpuntgebied in de stroomgebiedbeheerplannen. Het project draagt bij aan het behalen van een goede ecologische toestand voor de Molenbeek-Bollaak tegen 2027, één van de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water.
Toekomst
Samen met de verschillende partners in het project blijven we inzetten op het verwerven van gronden in de overstromingsgevoelige vallei van de Molenbeek-Bollaak tussen de Kleine Nete en het Netekanaal. Van zodra er voldoende gronden ter beschikking zijn, zullen we een volgende fase in het valleiherstel opstarten en de mogelijkheden onderzoeken om een wandelpad aan te leggen.
Project details
Status
Lopend
Looptijd
Februari 2023 - heden
Financiering
Blue Deal/Vlaamse Veerkracht
Projectverantwoordelijke
VMM
Locatie
Emblem (Ranst)