Update PFAS luchtkwaliteit

De VMM meet al een paar jaar PFAS in de omgevingslucht en depositie. Dit gebeurt via twee soorten meetcampagnes: screenings- en monitoringscampagnes. Je vindt alle meetresultaten online.

27 maart 2025

Luchtkwaliteit

Deel online

Bij screeningscampagnes, die enkele maanden tot een jaar duren, wordt de luchtverontreiniging in een bepaald gebied (bijvoorbeeld aan de kust) of nabij een specifieke sector (bijvoorbeeld bij de textielindustrie) in kaart gebracht. Als dat nodig is, kan hierna een langdurige monitoringscampagne opgezet worden om de situatie nauwgezet op te volgen en in te grijpen. Dan worden ook bewoners op de hoogte gebracht van relevante ontwikkelingen.

Waar vind je de meetresultaten van een screeningscampagne?

Om resultaatgerichte communicatie te garanderen, worden de metingen van screeningscampagnes aan het einde van de campagne verspreid op de verschillende kanalen: vlaanderen.be/pfas-vervuiling, vmm.vlaanderen.be en dov.vlaanderen.be. Naast de meetresultaten wordt nog andere informatie, zoals gegevens van potentiële vervuilers, meegenomen in de analyse.

Ook in 2025 en 2026 zijn er verschillende screeningscampagnes naar PFAS-relevante sectoren (bijvoorbeeld de chemische nijverheid).

Waar vind je de meetresultaten van een monitoringscampagne?

Momenteel loopt er één monitoringscampagne naar PFAS in lucht, in Zwijndrecht en omgeving. Die wordt, onder normale omstandigheden, maandelijks geactualiseerd op vlaanderen.be. De laatste metingen worden ook driemaandelijks gepubliceerd op vmm.vlaanderen.be en dov.vlaanderen.be. De indicatorpagina’s op vmm.vlaanderen.be worden om het jaar geactualiseerd.

Waarom meten we PFAS in lucht?

We nemen PFAS vooral op via voeding, drinkwater en stofingestie. Eenmaal opgenomen in het lichaam kan PFAS opstapelen en op lange termijn schadelijk zijn voor de gezondheid.

Ook via de lucht kan je blootgesteld worden aan PFAS. In verontreinigde gebieden is het dus belangrijk om de PFAS-concentraties in de lucht te meten. In Vlaanderen zijn die over het algemeen in orde.

Naast de PFAS-concentraties in de lucht, moeten we meten hoeveel PFAS uit de lucht neerkomt in de omgeving: de atmosferische depositie. Het is onder andere door depositie dat PFAS de bodem, en dus uiteindelijk het grondwater, indringt. Hoe meer verontreinigd de bodem, hoe groter het risico dat we eraan blootgesteld worden via voeding, drinkwater en stofingestie.

Waaraan worden de metingen getoetst?

Het is vooral langdurige blootstelling aan PFAS die gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Daarom zijn het gewoonlijk jaargemiddelden die afgetoetst worden aan de geldende normenkaders. Onlangs werden er nieuwe toetsingswaarden voor PFAS in de lucht en depositie afgeleid. In de loop van 2025 worden deze aangevuld en zo nodig ook in 2026.

Wat bij verontrustende metingen?

Is een meetresultaat sterk verhoogd in vergelijking met voorgaande of gelijkaardige metingen, of zorgt het ervoor dat een jaargemiddelde haar toetsingswaarde overschrijdt, dan spreken we van een verontrustend resultaat.

Dan treft de VMM samen met andere overheidsinstanties zo snel mogelijk maatregelen om verdere vervuiling te beperken. Bewoners worden dan zo snel mogelijk op de hoogte gebracht van de situatie. Dat gebeurt via de gemeente en/of vlaanderen.be.