Uitrol sensornetwerk in Brugge
Het project CityTRAQ, in opdracht van de Europese Commissie en onder leiding van de VMM, brengt luchtkwaliteit in kaart. De stad Brugge zette een luchtkwaliteitsactieplan op poten, stapte mee in het project en speelt een belangrijke rol als dataleverancier.
19 september 2024
Deel online
Van meetfiets naar sensoren
De stad Brugge voert sinds enkele decennia met een eigen stadslabo regelmatig onderzoek naar lucht- en waterkwaliteit, vooral bij vervuiling of klachten. In de stad liep er ook een project met vrijwilligers die op een meetfiets de luchtkwaliteit in de stad in kaart brachten.
“Met onze lokale kennis zat het wel al goed,’ zegt Peter Clauwaert, Diensthoofd van de Dienst Klimaat, Milieu en Dierenwelzijn van Stad Brugge, “toch wilden we professionaliseren en efficiënter werken. De VMM heeft meer overkoepelende kennis voor heel Vlaanderen. Ook voor hen is het ongetwijfeld interessant om eens een middelgrote stad onder de loep te nemen. We vonden onze eigen info een mooie en genuanceerde aanvulling op de modellen van de VMM. En op termijn schakelen we onze eigen meettoestellen misschien ook permanent mee in hun netwerk. Dat biedt ons het schaalvoordeel, en de modellering van de VMM wordt er alleen maar preciezer door.”
Met kennis van zaken
“Volksgezondheid is al langer een absolute prioriteit voor ons, met als sluitstuk binnen deze legislatuur een goed onderbouwd actieplan voor luchtkwaliteit,” aldus Peter, “we zijn blij dat de VMM ons hierin coacht, en dat we van de andere steden leren hoe we kunnen evolueren naar de streefwaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO).”
Cruciaal hierbij is kennis vergaren. “We hebben altijd vooral gekeken naar fijn stof als polluent, maar ook NO2 verdient onze aandacht, zeker nu de WGO de norm hiervoor verstrengd heeft. Ook ozon interesseert ons nu meer dan vroeger. Door de klimaatverandering merken we dat de ozonproblematiek ook een effect heeft op onze gezondheid.”
“De VMM en Brugge hebben samen een aantal boeiende workshops gehouden om de geschikte sensoren te kiezen,” vertelt Peter. “We kozen uiteindelijk voor multiparametertoestellen, die zijn iets goedkoper en meten veel meer data. Een van de doelstellingen van het CityTRAQ-project is om de kwaliteit van deze toestellen te testen, zeker voor NO2.”
Kiezen voor impact
“Concrete actiepunten voor Stad Brugge puren we uit het luchtkwaliteitsactieplan,” zegt Peter. “Het is goed om met de hulp van experten van bovenaf te kijken naar welke maatregelen echt impact hebben. Anders steek je misschien veel tijd en energie in een maatregel die al bij al niet zo’n spectaculair effect heeft. Misschien geven tien kleine maatregelen wel meer resultaat dan één grote. Door het effect van zo’n maatregel fictief door te rekenen, krijg je een meer datagedreven en dus objectiever beleid.”
Intussen zitten ze in Brugge niet stil. In afwachting van dit overkoepelend plan loopt er een sensibiliseringscampagne rond stationair draaien van motoren. De stad neemt ook maatregelen om elektrisch rijden aan te moedigen.
Voor het CityTRAQ-project gaat Brugge 15 multiparametersensoren plaatsen op belangrijkeverkeersassen. De Brugse binnenstad is behoorlijk autoluw, maar in de nauwe straten met hoge gebouwen blijven de polluenten soms langer hangen dan in wijken met een betere luchtcirculatie. Er komen ook sensoren in woonwijken om de achtergrondconcentratie te kennen. Peter: “Gaat het om lokale vervuiling wanneer er een wagen passeert? Of waait ze van buitenaf over onze stad? De sensoren gaan ons veel meer gegevens bezorgen op lokaal niveau. Omgekeerd kunnen we op termijn de modellen van de VMM helpen voeden met onze data. Vertalen we de metingen naar het beleid, dan leggen we in Brugge bewust de focus op mobiliteit omdat dit sterk gelinkt is aan NO2, waarop CityTRAQ de nadruk legt.”
Burgerparticipatie in de rand
In tegenstelling tot andere steden, is burgerparticipatie voor Stad Brugge niet meteen de insteek tijdens het CityTRAQ-project. Toch leeft ook hier het idee dat een breder draagvlak alleen maar kan bijdragen tot een effectief beleid. Er was al een project met een meetfiets, en ondertussen zijn er ook workshops rond het bouwen van een eigen fijnstofmeter. Met dit project sluit Stad Brugge zich aan bij het internationale project ‘Sensor.Community’. “Ook al zijn deze meters niet heel nauwkeurig, toch geven ze een goede indicatie van de luchtkwaliteit. Dit zet mensen aan het denken. We hopen dat ze erover spreken met familie en vrienden, en dat is waar we hoe dan ook naartoe moeten,” vindt Peter.
