Natuurgebaseerde filters verbeteren waterkwaliteit in Oostkamp
Na ruim een jaar werken is de aanleg van de helofyten- en ijzerzandfilter aan de samenvloeiing van de Ringbeek en Hertsbergebeek afgerond. De unieke combinatie van filters is een goedkopere, bijna energieneutrale oplossing die ook in andere regio’s kan toegepast worden.
Deel online
De Ringbeek kampt vaak met vervuilingspieken. Vooral wanneer het intens regent na een lange droogteperiode veroorzaken riooloverstorten en afstroming van diffuse lozingen verhoogde nutriëntenconcentraties en lage zuurstofwaardes in de waterloop. Daarom legden we met de steun van het Europese Interregproject Aquatuur een helofytenfilter of ‘constructed wetland’ aan.
Het water wordt eerst gebufferd in een afgegraven zone. Daarvoor werd ruim 5000 m3 grond afgevoerd. Vervolgens passeert het een rietzone van 3000 m2 die de zwevende stoffen en stikstof verwijdert. Daarna passeert het de ijzerzandfilter van 400 m2 die de fosfor absorbeert, waarna het gezuiverde water naar de Hertsbergebeek vloeit.
Intensieve samenwerking leidt tot slimme sturing
Dit project is het resultaat van een intensieve samenwerking. Om de werking van de helofytenfilter goed te begrijpen en om de sturing van het systeem te optimaliseren, kreeg de installatie ook een sensorennetwerk. De VMM staat in voor het installeren en onderhouden van de sensors en het uitvoeren van bijkomende staalnames. Hiervoor werd een autonome installatie uitgewerkt.
Momenteel wordt al permanent nitraat, zuurstof en geleidbaarheid gemeten. Binnenkort komt daar ook nog een fosfaat en ammoniumsensor bij. Wanneer een vervuiling passeert, wordt die gecontroleerd in de filter gelaten, waarna we kunnen bekijken hoe de verschillende waardes evolueren. De Universiteit van Gent gaat met al deze data aan de slag, werkt mee aan de modellering en onderzoekt de effectiviteit van de filter.
Eerste waardevolle inzichten
De voorbije zomer werden al eerste metingen uitgevoerd. Die waren eerder beperkt door de droge zomer, maar leverden toch al waardevolle inzichten op. We merkten duidelijke zuurstofloze omstandigheden op na een regenbui (first flush effect). Hoe groter de vervuiling, hoe meer organische stikstof (KjN) er werd aangetroffen. Na zo’n bui zagen we ook pieken van sommige metalen, zoals kobalt, mangaan, titanium en ijzer. Deze inzichten maken het mogelijk om de efficiëntie van de filter te optimaliseren.
Impact en toekomst
De sturing van de helofytenfilter en de schaal waarop deze werkt, vormt een pilootproject in Vlaanderen en biedt vele voordelen: hij is goedkoper dan een traditionele waterzuiveringsinstallatie en nagenoeg energieneutraal. Daarnaast is hij ook toekomstbestendig, want zelfs bij meer aansluitingen op de waterzuivering is de installatie nog altijd relevant om verontreiniging aan te pakken. De unieke combinatie van natuurlijke zuivering via rietzone en een ijzerzandfilter is een voorbeeldproject dat verder uitgerold kan worden naar andere regio’s. We blijven de werking monitoren om de werking van het systeem te optimaliseren.
Blijf je graag op de hoogte?
We maken maandelijks voor jou een selectie van de belangrijkste nieuwsberichten op maat van de milieuprofessional.
Volg VMM op sociale media
