Maak kennis met 11 nieuwe Proeftuinen droogte

Eind vorig jaar kende de Vlaamse Regering investeringssteun toe aan 11 nieuwe proeftuinen droogte. Het gaat telkens over samenwerkingen tussen meerdere partners die waterstromen uitwisselen en zichzelf beter beschermen tegen droogte en waterschaarste. Het steunprogramma komt tot stand dankzij de extra middelen die Europa ter beschikking stelt voor de Blue Deal.

Win-win

“We gaan met de Proeftuinen droogte op zoek naar slimme koppelkansen waarbij watervragers niet langer met elkaar concurreren, maar erin slagen win-win situaties op te zetten mét een meerwaarde voor de omgeving.” zegt Sophie Puype van de VMM. Nieuw in deze lichting was dat ook non-profitbedrijven als volwaardige partner in aanmerking kwamen. “Het realiseren van dergelijke win-win kansen vraagt innovatieve samenwerkingsvormen over sectoren en domeinen heen. Niet-private partners brengen nieuwe mogelijkheden mee. Dat werkt drempelverlagend en geeft extra aandacht aan milieu- en maatschappelijke baten voor het project.” stelt de VMM.

Fruitwater, bufferbekken voor verschillende waternoden

Een mooi voorbeeld van zo’n publiek-private samenwerking is de proeftuin ‘Fruitwater’ in Sint-Truiden. Daarin stellen twee fruitboeren met een waterbehoefte voor het besproeien van 20 hectare fruitbomen hun perceel ter beschikking voor een bufferbekken. Dat wordt gevuld met wateroverschotten uit een gescheiden riolering in de buurt, aangelegd door rioolbeheerder Fluvius. De stad Sint-Truiden investeert mee in het bekken, waar overtollig water van de Oude beek naar afgeleid wordt om wateroverlast te vermijden.

Als dit slaagt, kunnen gelijkaardige projecten volgen. “In onze hemelwaterplannen voor de Haspengouwse gemeenten duidden we zoekzones aan waar we multifunctionele bekkens zoals deze kunnen inzetten.” zegt Patrick Warson van Fluvius. “Bij elk gecombineerd project dat bestaat uit het bufferen van regenwater voor een dorpskern voor een gescheiden riolering, afstromende velden en fruitplantages, kunnen we dit principe reproduceren. Het kan tegelijkertijd droogte en wateroverlast oplossen.”

Regenwater van bedrijf naar buurt

In een heel andere sector maar ook innovatief is het project ‘Regenwater van bedrijf naar buurt’ in Gent. In deze proeftuin slaan de eigenaar van twee winkelgebouwen en cohousingproject Bijgaardehof de handen in elkaar. Het regenwater dat op de daken van de winkels, zo’n 3.500 m², terechtkomt, wordt opgevangen en gebufferd. Dat water wordt ingezet voor de gemeenschappelijke wasmachines en toiletten van de cohousing, voor de nieuwe feestzaal en voor een moestuinproject van de buurt. Ook de groendienst van Stad Gent zal het gewonnen water gebruiken voor hun gietrondes. Het overtollige regenwater kan infiltreren in een wadi en in de strook tussen de winkels en de cohousing die onthard en vergroend wordt.

“Zonder subsidie zijn de financiële risico’s bij zo’n project groot. Dit steunprogramma is ook een sterke stimulans om samen te werken met de buren.” zegt Klaas Blondé van Siklos Invest, eigenaar van de winkelgebouwen, die enthousiast instemde toen het cohousingproject het project voorstelde. “De grootste uitdaging in deze samenwerking is het onderhoud van het systeem op lange termijn. We kunnen niet terugvallen op de wet op mede-eigendom. Ook het verdelen van water tussen percelen met verschillende eigenaars is al eeuwen een praktisch en juridisch vraagstuk. Het wordt een uitdaging om dit op een hedendaagse en duurzame manier vorm te geven.”

Experimenten brengen uitdagingen

Vlaanderen telt op dit moment al 21 Proeftuinen droogte. Door de nieuwe lichting staat de teller nu op 32. Al doende leren zij over de praktische en technische uitdagingen en oplossingen op het terrein. De VMM creëert hiervoor een open omgeving waarin de proeftuinen onderling kennis en ervaring uitwisselen. Zo komen bedrijven weer een stapje dichter bij een bedrijfsmodel waarin duurzaam watergebruik een economische en ecologische meerwaarde krijgt. Ze effenen het pad voor gelijkaardige projecten die overal in Vlaanderen de droogte te lijf gaan.

Maak kennis met de 11 nieuwe proeftuinen »