Kleine Gete in Wange meandert opnieuw

In augustus is de VMM gestart met het uitgraven van nieuwe meanders voor de Kleine Gete ter hoogte van de Kasteelhoeve in Wange (Landen). Met deze ingreep willen we van de Kleine Gete opnieuw een levende rivier maken met een natuurlijkere waterhuishouding, meer dan 50 jaar nadat de waterloop er werd rechtgetrokken. De graafwerken zijn ondertussen ver gevorderd en de rivier kronkelt weer als vanouds.

Verspreid over een traject van bijna 800 meter worden in totaal 5 gedempte meanderbochten van de Kleine Gete opnieuw uitgegraven en aangesloten op de waterloop. De rechtgetrokken bedding parallel aan de nieuwe meanders wordt opgevuld. De waterloop mag hierdoor opnieuw kronkelen, met afwisselend steile en flauwe oevers. Langs de oevers zal een diverse begroeiing met bomen en stroken struweel ontstaan, afgewisseld met grasachtige begroeiing. In de aangrenzende vallei komen twee amfibiepoelen en worden nieuwe bomen en hagen geplant.

Waarom hermeanderen? Decennialang focuste het waterbeheer in ons land op het zo snel mogelijk afvoeren van water. Veel waterlopen zijn daarom rechtgetrokken en verbreed. Maar hierdoor werd het probleem van wateroverlast bij hevige neerslag enkel verplaatst, terwijl de kans op droogte en watertekort net toenam. Door het verdwijnen van de natuurlijke rivierstructuur, met meanderbochten en veel variatie in stroming en diepte, verdwenen ook veel typische planten- en diersoorten. Naast een verbetering van de waterkwaliteit is het daarom belangrijk dat waterlopen opnieuw een meer natuurlijke structuur krijgen om zich te kunnen herstellen.

…en een turbulent verleden

De Kleine Gete speelde een belangrijke rol bij de Eerste slag van Neerwinden (1693), een gruwelijke veldslag waarbij honderden terugtrekkende soldaten in de zompige vallei onder de voet werden gelopen door hun Franse aanvallers of verdronken in de rivier.

Voorafgaand en tijdens de graafwerken mochten archeologen en vrijwilligers daarom op zoek gaan naar sporen van deze veldslag. Er werden onder andere musketkogels, munten, gespen, een onderdeel van een pistool en beenderen van een paard aangetroffen.

Er komt binnen dit project nog een wandelpad met uitkijkpunten en een boomstambrug over de Kleine Gete, als verwijzing naar de geïmproviseerde oversteekplaatsen die tijdens de veldslag werden aangelegd.

Droogte en wateroverlast gezamenlijk aangepakt

Door het opnieuw inschakelen van de oude meanders wordt de waterloop langer en worden piekafvoeren meer afgetopt. Dat helpt om de overstromingsdruk in stroomafwaarts gelegen gebieden te minderen. Tegelijkertijd zorgt het trager afvoeren van water ervoor dat er meer beschikbaar blijft in droge periodes. Op de aanpalende percelen wordt ingezet op waterconservering. Enkele diepe zijgrachten worden voorzien van regelbare stuwtjes om aan peilbeheer te doen en water maximaal vast te houden. Oude ondergrondse drainagebuizen worden dicht gemaakt en een ingebuisd bronbeekje mag terug aan de oppervlakte stromen.

De werken gebeuren dan ook in uitvoering van de Blue Deal, het actieprogramma van de Vlaamse regering tegen watertekort en droogte.

Tijdens de Demerdag op 27 september in de Kasteelhoeve, konden de deelnemers al een eerste blik opvangen van de in ere herstelde Kleine Gete. De werken zullen volledig afgerond zijn tegen het voorjaar van 2022.