Gezamenlijk aanpak wateroverlast van Dender en Bellebeek

Affligem, Liedekerke en Denderleeuw zijn zeer gevoelig voor overstromingen. Dat is ook het geval bij de monding van de Bellebeek in de Dender. Om het water het hoofd te bieden, wordt op verschillende fronten tegelijk gewerkt.

27 juni 2024

Beheer waterlopen

Overstromingen

Deel online

Begin dit jaar stonden heel wat straten in Affligem en Liedekerke blank én stroomde het water de woningen binnen. En ook in 2003 en 2010 werd de regio getroffen door zware wateroverlast. Heel wat woningen zijn gelegen in overstromingsgevoelig gebied  in de valleigebieden van de Dender, de Bellebeek en verschillende zijbeken. Bij zeer hevige neerslag treden overstromingen op in het valleigebied, met wateroverlast in bebouwde gebieden tot gevolg. Een geïntegreerde aanpak waarbij ruimte voor water in de vallei en op de flanken centraal staat, is dan ook heel belangrijk.

Ruimte voor water in de Dendervallei

Op 31 mei 2024 keurden de Vlaamse Regering en Provincie Oost-Vlaanderen het Strategisch Plan Dendervallei goed. Het plan biedt oplossingen voor wateroverlast en droogte in de Dendervallei en koppelt die meteen aan kansen om natuur, wonen, toerisme … in het gebied te versterken. De Vlaamse overheid maakt bijna 22 miljoen euro vrij om de komende jaren de eerste projecten uit te voeren.

Het Strategisch Plan vormt een erg belangrijk element om het waterbeheer in de Dendervallei te verbeteren maar staat niet op zich. Ook op de zijwaterlopen is er nood aan meer maatregelen om de wateroverlast aan te pakken.

Water bufferen op de Denderflanken

De voornaamste zijwaterlopen van de Dender worden beheerd door de VMM en de Provincies Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. Om wateroverlast te beperken, realiseerde de VMM de voorbije decennia al acht gecontroleerde overstromingsgebieden (GOG’s) in het stroomgebied van de Bellebeek. Door in deze gebieden de overvloed aan water tijdelijk te bergen, worden de afvoerdebieten meestal onder controle gehouden en kunnen overstromingen in bebouwde gebieden beperkt worden.

Deze maatregelen voorkwamen de voorbije jaren heel wat waterschade. Toch zijn uitzonderlijke overstromingen nooit helemaal uit te sluiten en is het belangrijk om verder werk te maken van brongerichte maatregelen en meer ruimte voor water. Heel wat woningen in de streek werden gebouwd in overstromingsgevoelig gebied. Volgens de VMM is het belangrijk dat er geen nieuwe woningen bijkomen op die plaatsen. De VMM kan ook slechtgelegen woningen opkopen om de nodige ruimte te geven aan water.

In 2021 werd het Riviercontract Bellebeek afgesloten. Dit “contract” omvat engagementen van Vlaamse en lokale overheden om water maximaal bovenstrooms te laten infiltreren en te bergen. Dit moet eveneens de kans op wateroverlast in afwaartse gebieden verminderen.

Twee voorbeelden uit dit riviercontract  zijn de hermeandering van de Keurebeek met herwaardering van het valleigebied ter hoogte van de Nattestraat in Ternat, en de optimalisatie van de historische “Sluisvijvers” als buffergebied ter hoogte van de Bellemolen in Affligem.

Gerichte aanpak mondingsgebied Bellebeek

Het budget om het Strategisch Plan uit te voeren, omvat ook extra middelen voor de VMM om de herinrichting van het mondingsgebied van de Bellebeek te Affligem en Liedekerke te onderzoeken, waarbij ook beschermingsdijken zouden aangelegd worden. Daarbij wordt nagegaan hoe gebouwen er beter kunnen beschermd worden en hoe de Bellebeek weer meer ruimte kan krijgen, terwijl het valleigebied tegelijk ook ecologisch kan worden verbeterd.  

Ook de gemeenten spelen een belangrijke rol om van waterberging een breder landschappelijk verhaal te maken. Zo herstelt de gemeente Affligem in de Mansbroeken de natte natuur door er broekbos en een moeraszone te ontwikkelen. Ze transformeert er ook de oude turfputten tot poelen. Daarnaast zorgt Affligem er met het project Spinnewiel voor dat het nog onbebouwde valleigebied ook in de toekomst bouwvrij blijft. Voor beide hefboomprojecten ontvangt de gemeente een subsidie van de Vlaamse overheid vanuit de Blue Deal.

De gemeente Liedekerke zet mee haar schouders onder het project Denderknoop. Hiermee bereidt ze vanaf 2025 samen met de Provincie Oost-Vlaanderen en Denderleeuw de herontwikkeling van de stationsomgevingen voor. Ook de waterrobuuste ontwikkeling van de Begijnemeers,de stationswijk en de Valier zijn voorzien in het Strategisch Plan.

Coördinatie uitvoering vanuit T.OP Dender

Ook in Geraardsbergen worden in samenwerking tussen de VMM, de provincie en de gemeente maatregelen voorbereid om de overstromingsschade in het mondingsgebied van de Molenbeek, een andere zijwaterloop van de Dender, aan te pakken.

Heel wat plannen en projecten om uit te voeren dus. Het Territoriaal Ontwikkelingsprogramma (T.OP) Dender en de bekkenwerking van de Dender waarborgt een goede interbestuurlijke samenwerking. Met T.OP Dender kunnen verschillende overheden en heel wat betrokken actoren een aantal grote uitdagingen samen aanpakken. Het T.OP wordt gecoördineerd door de Vlaamse overheid en de Provincie Oost-Vlaanderen.