Een jaar na zware overstromingen: hoe goed is Moelingen vandaag beschermd?

Morgen is het een jaar geleden dat de Voerense deelgemeente Moelingen werd getroffen door de zware overstromingen. De afgelopen jaren werkte de VMM samen met de gemeente Voeren intensief aan een veiligere Berwijn en betere bescherming van overstromingsgevoelige woningen. Hoe goed is Moelingen vandaag beschermd? En wat brengt de toekomst?

16 mei 2025

Beheer waterlopen

Overstromingen

Deel online

De grootste overstromingen ooit in Voeren

Het voorjaar mag dan wel kurkdroog zijn, voor de inwoners van Moelingen staat deze periode vooral in het teken van de zware overstromingen die hen vorig jaar troffen. Na juli 2021, kreeg het centrum in de nacht van 17 op 18 mei 2024 opnieuw te kampen met een waterbom.

Omdat de Berwijn, de rivier die de gemeente doorkruist, stroomopwaarts veel regen te verwerken kreeg, steeg het waterpeil van de rivier zeer snel. De ravage voor de inwoners was enorm. Het gemeentebestuur sprak van ‘de grootste overstromingen ooit’ in Voeren. De waterbom werd door de Vlaamse Regering dan ook officieel erkend als ramp.

Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns: "Vorig jaar stond ik hier nog met mijn botten aan om de ravage met mijn eigen ogen te zien. De impact van deze waterbom was zeer groot. Daarom werken we volop aan structurele maatregelen om schade in de toekomst maximaal in te perken. Ik wil dat mensen hier met een gerust hart kunnen blijven wonen."

45-tal woningen eind juni beter beschermd: “inwoners blij met ondersteuning”

Als beheerder van de Berwijn zat de VMM de afgelopen jaren niet stil. Samen met de gemeente Voeren werd een programma met individuele beschermingsmaatregelen (IBM) voor een 45-tal getroffen woningen opgestart. De eigenaars schreven zich in voor een overstromingsaudit waarna ze van de VMM een voorstel ontvingen met maatregelen om overstromingsschade aan hun woning te voorkomen of beperken, samen met een schatting van de kosten. De VMM betaalt tot maximaal 5.000 euro mee in deze kosten. Nog tot eind juni 2025 voeren aannemers werken uit.

Het gaat om ingrepen zoals het plaatsen van waterkerende schotten, het verhogen van bestaande structuren (bijvoorbeeld gemetste muren) om geleiders voor schotten te kunnen plaatsen, het plaatsen van betonnen elementen om een waterdichte kering voor de schotten te verkrijgen en het afdichten van keldergaten.

“De inwoners zijn blij dat er vanuit de Vlaamse Overheid stappen worden gezet om hen te ondersteunen.” zegt Kris Geuens, coördinator van het IBM-programma bij de VMM. “We ontzorgen hen met onze expertise in waterbescherming en het contact met de uitvoerende aannemers. ‘We kopen gemoedsrust’ hoorde ik al verschillende eigenaars zeggen.” aldus Kris.

Het is de eerste keer dat dergelijk IBM-programma op zo’n grote schaal in Vlaanderen wordt uitgevoerd. Ook voor de VMM is dit een pilootproject.

Opstart tweede fase nog voor het bouwverlof

Nog voor het bouwverlof in juli 2025 lanceert de VMM een tweede oproep naar de eigenaars van percelen met het hoogste overstromingsrisico in de regio die niet intekenden voor de eerste oproep. “In het najaar van 2025 start dan de studiefase en voorbereidende werken zodat de ingrepen in 2026 kunnen worden uitgevoerd. Verschillende eigenaars toonden al interesse.” besluit Kris.

Burgemeester van Voeren Joris Gaens vult aan: “Door samen te werken zijn we ervan overtuigd dat we een verschil kunnen maken en dit door het nemen van verschillende maatregelen. De overheid zal structurele maatregelen nemen, terwijl we onze inwoners in overstromingsgevoelige gebieden actief motiveren en ondersteunen om hun woning zo veel mogelijk te beschermen. Inwoners die geen premie via de VMM kunnen aanvragen, kunnen een gemeentelijke premie aanvragen, die eveneens dient voor inwoners met risico op overstromingsschade."

"Momenteel hebben 30 inwoners de gemeentelijke premie aangevraagd. 14 personen hebben de premie ontvangen omdat de werken uitgevoerd zijn. Door deze combinatie van individuele- en overheidsmaatregelen versterken we onze weerbaarheid tegen extreme regenval en de bijhorende wateroverlast. Het inperken van de wateroverlast voor onze inwoners blijft de grootste prioriteit, waar we aan blijven werken.”

Meer ruimte voor Berwijn in centrum Moelingen

Ook aan de Berwijn zelf is ruimte voor verbetering. In 2022 werd de Berwijn in het centrum van Moelingen over een traject van ongeveer 1 km verbreed en verdiept. Het winterbed, dat de Berwijn extra ruimte geeft bij hevige regen, werd zo met ongeveer 8.000 m³ vergroot. De werken situeerden zich in en net afwaarts van de dorpskern en gebeurden in samenwerking met de gemeente Voeren. In april 2025 werd ook het winterbed ter hoogte van de voormalige frituur verbreed.

Bij overstromingen zoals vorig jaar verlaagt de gerealiseerde bedding, op basis van modelberekeningen, het hoogwaterpeil in de dorpskern met 15 à 20 cm. Dat komt overeen met een capaciteit van 350 miljoen liter water. “Dat lijkt veel, maar de uitgevoerde werken zullen het overstromingsrisico niet wegnemen, enkel verlagen. We blijven verder werken aan een lager overstromingsrisico van de Berwijn in Voeren.” zegt Katrien Smet, woordvoerder van de VMM.  

Zo wordt de verdere uitbreiding van het winterbed stroomop- en afwaarts van het huidige winterbed en de aanleg van extra lokale beschermingsdijkjes op strategische locaties de komende jaren onderzocht.