Ecologische opsteker voor de oevers van de Vrouwvliet in Mechelen

In Sint-Katelijne-Waver en Mechelen start de VMM vandaag 16 oktober met oeverherstel van de Vrouwvliet. Van de Maanstraat tot de Antwerpse Steenweg, een traject van 3 km, worden de betonnen oevers vervangen door ecologisch waardevolle oevers met flauwere hellingen en natuurlijke oevervegetatie. De ingreep versterkt de ecologische toestand en vergroot het zelfzuiverend vermogen van de waterloop. De wandel- en fietspaden door de Vrouwvlietvallei worden aantrekkelijker.

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir: “Het klimaat verandert daarom moet onze omgeving mee veranderen. Om de Vrouwvliet gezonder te maken moet ze uit dat strakke betonnen keurslijf. En zo zijn er nog waterlopen die we onder handen kunnen nemen. Investeringen zoals deze tillen ons klimaatadaptatiebeleid en Blue Deal naar een hoger niveau.”

Midden de jaren ’80 werd de benedenloop van de Vrouwvliet verbreed, verdiept, ingedijkt en voorzien van betonnen oeverversteviging en stalen damwanden. De natuurlijke overgang tussen land en water verdween en de oeverbeplanting die onderkomen biedt aan het plaatselijke waterleven kreeg geen kansen meer.

Om de ‘goede ecologische toestand’ binnen de Europese kaderrichtlijn Water te halen, is een ecologische opwaardering noodzakelijk.

Herstel van waterleven en waterkwaliteit

Katrien Smet van de VMM: “Op een aantal locaties langs het traject verdwijnt de betonnen oeverbescherming en wordt de oever afgeschuind. Waar minder ruimte beschikbaar is, komt er voor de oevers een ondiepe zone met oeverplanten. Dankzij deze ingrepen kan het waterleven in en langs de Vrouwvliet zich beter ontwikkelen. De waterloop kan zichzelf beter zuiveren wat een positief effect heeft op de waterkwaliteit. De ondiepe zones zorgen ook voor extra structuur en stromingsvariatie.”

Decennialang wilden we water zo snel mogelijk afvoeren en werden rivieren rechtgetrokken en versteend. Als antwoord op de klimaatuitdagingen moet dit veel slimmer aangepakt worden. Schepen van Natuur- en groenontwikkeling Patrick Princen: “We zijn als stad verheugd met de Blue Deal werken van de VMM omdat deze de sponswerking herstellen van de bodem. De werken houden water lokaal vast en geven het opnieuw ruimte. Hierdoor wordt het groenblauwe netwerk versterkt in en rond onze stad en vergroot de biodiversiteit. En we zijn blij dat iedereen er volop van kan mee genieten. Ter hoogte van het Tivolipark wordt een voormalige parkeerzone onthard en de oever ter hoogte van de kinderboerderij heringericht. Een houten vlonder biedt een aangename plek om langs het water te zitten. Fiets- en wandelpaden dooraderen de Vrouwvlietvallei.”

De werken starten op 16 oktober 2023 en lopen tot het einde van de zomer 2024.

Dronebeeld van de Vrouwvliet door het Mechels Broek ©VMM

Blue Deal en LIFE Wetlands4Cities: programma’s tegen droogte en wateroverlast

Dit project valt onder de Blue Deal, het programma van de Vlaamse Regering in de strijd tegen waterschaarste en droogte, en het LIFE Wetlands4Cities-actieprogramma. Dat Europese initiatief focust op het herstel en de versterking van stedelijke wetlands als natuurlijke klimaatbuffers.

Binnen Wetlands4Cities werkt de VMM met vijf partners samen om in totaal ongeveer 360 hectare wetlands te herstellen: 320 ha in Mechelen en 39 ha in Tilburg. Het doel is om de weerbaarheid tegen overstromingen te vergroten, het hitte-eilandeffect tegen te gaan, de biodiversiteit te laten toenemen en natuurlijke recreatiemogelijkheden te creëren.