FAQ buiten stoken

erbranden in open lucht van welke stoffen dan ook is voor iedereen verboden. Er zijn wel een beperkt aantal uitzonderingen, zoals bij kampvuur of in een sfeerverwarmer.

De Vlaamse milieuwetgeving (VLAREM) is duidelijk: het verbranden in open lucht van welke stoffen dan ook is voor iedereen verboden. Het verbod geldt niet alleen voor het verbranden van afval zoals papier, plastic, piepschuim, autobanden en andere rommel, maar ook voor het verbranden van biomassa-afval zoals gft, houtafval en groenresten.

Er zijn wel enkele specifieke uitzonderingen. Enkel in volgende gevallen is verbranding in open lucht nog toegelaten:

• het verbranden van droog onbehandeld hout bij het maken van een kampvuur;
• het verbranden van droog onbehandeld hout of een vaste fossiele brandstof in een sfeerverwarmer (vuurkorf, vuurschaal);
• het verbranden van droog brandbaar materiaal, met uitzondering van afvalstoffen, droog onbehandeld hout en onversierde kerstbomen in het kader van folkloristische evenementen. Die activiteit mag pas plaatsvinden als de gemeentelijke overheid schriftelijke toestemming heeft gegeven en de activiteit op een afstand van meer dan 100 meter van bewoning plaatsvindt;
• de verbranding in open lucht, met uitzondering van afvalstoffen, in het kader van blusoefeningen, uitgevoerd door de brandweer van een gemeente, regio of bedrijf of door de civiele bescherming.
• het maken van vuur in open lucht in bos- en natuurgebieden, als beheermaatregel wanneer afvoer of verwerking ter plaatse van het biomassa-afval niet mogelijk is. Die activiteit mag pas plaatsvinden als de gemeentelijke overheid schriftelijke toestemming heeft gegeven of als die activiteit als beheermaatregel is opgenomen in een goedgekeurd beheerplan of vergund door het Agentschap voor Natuur en Bos zoals voorzien in het Bosdecreet en het decreet Natuurbehoud;
• de verbranding in open lucht van plantaardige afvalstoffen die afkomstig zijn van eigen bedrijfslandbouwkundige werkzaamheden, als afvoer of verwerking ter plaatse van het biomassa-afval niet mogelijk is;
• de verbranding in open lucht van plantaardige afvalstoffen die afkomstig zijn van het onderhoud van landschapselementen, als afvoer of verwerking ter plaatse van het biomassa-afval niet mogelijk is;
• de verbranding in open lucht van plantaardige afvalstoffen als dat vanuit fytosanitair oogpunt noodzakelijk is;
• het verbranden van dierlijk afval, in overeenstemming met de bepalingen, vermeld in artikel 6 van het besluit van de Vlaamse Regering van 21 juni 2013 betreffende dierlijke bijproducten en afgewerkte producten. Die activiteit mag pas plaatsvinden met schriftelijke toestemming van de toezichthouder.

Met ‘droog’ hout wordt hout bedoeld dat al enige tijd te drogen is gelegd.

Gebruik dus zeker geen vers snoeihout of hout van omgezaagde bomen. Laat vers hout voldoende lang drogen, bij voorkeur minstens twee jaar op een droge plaats.

Stapel bij buitenopslag het gekliefd hout geordend, afgedekt en van de grond met een goede luchtstroom onder en tussen de houtblokken.

Met ‘onbehandeld’ hout wordt hout bedoeld dat niet met chemische producten zoals verf, vernis, oliën en impregneermiddelen is behandeld. Ook samengesteld hout, zoals triplex en vezelplaten, bevat lijm en andere kunststoffen, en wordt dus niet beschouwd als onbehandeld hout.

Als je wordt betrapt omdat er een klacht werd ingediend of omdat het vuur werd opgemerkt kan er een proces-verbaal worden opgesteld door de politie of een toezichthouder.

Het verbranden van afval of groenafval in open lucht in je tuin of op andere plaatsen waar het niet mag is immers een schending van de milieuregelgeving.

Dit proces-verbaal wordt bezorgd aan:

• ofwel de GAS-ambtenaar als jouw gemeente afvalverbranding heeft opgenomen in het GAS-reglement. De GAS-ambtenaar kan je dan een geldboete (gemeentelijke administratieve sanctie) van maximaal €350 opleggen;
• ofwel de procureur des Konings. De procureur des Konings kan beslissen om:

Voor alle soorten afval bestaan gezonde, milieuvriendelijke oplossingen. Goed sorteren en meedoen aan de selectieve inzamelingen is daarom erg belangrijk. Sorteren is goed, maar preventie is nog beter.

Enkele tips om afval te voorkomen:

• kies voor vaste planten en struiken die langzaam groeien en niet elk jaar massa's snoeisel opleveren. Het betekent ook minder onderhoud;
• veel tuinafval kan je zelf composteren;
• snoeihout en ook je kerstboom kun je hakselen. De snippers strooi je tussen de planten uit. Zo vermijd je ook onkruid;
• met dikkere takken leg je snel een mooie takkenwal aan als omheining. Je zorgt bovendien voor een schuilplaats voor kleine dieren en dus voor meer biodiversiteit.

Met wat goede wil en fantasie verwerk je al je tuinafval ter plaatse.

Een ‘kampvuur’ is een hout­vuur dat men aanlegt, bv. aan het einde van een jeugdkamp of tijdens een feest, en waaromheen men gaat zitten om te eten, met elkaar te praten, elkaar verhalen te vertellen of samen te zingen.

De uitzonderingsmogelijkheid geldt dus enkel voor vuren die worden aangelegd door particulieren of verenigingen omwille van de gezelligheid en het groepsgebeuren.

Zo’n vuur kan echter niet tot doel hebben om zich te ontdoen van snoeihout en houtafval allerhande, want dan gaat het over afvalverwijdering en is de activiteit milieuvergunningsplichtig.

In een kampvuur mag enkel droog onbehandeld hout opgebrand worden.

Het gebruik van een vuurkorf of vuurschaal is toegelaten.

De milieuwetgeving voorziet enkele specifieke uitzonderingen op het verbod op verbranding in open lucht. Eén van deze uitzonderingen is het verbranden van droog onbehandeld hout of een vaste fossiele brandstof in een sfeerverwarmer.

Een sfeerverwarmer is in de milieuwetgeving gedefinieerd als ‘vrijstaande of ingebouwde installatie waarvan de brandstof vast is en die bedoeld is om buitenshuis te verwarmen’. Een vuurschaal of vuurkorf wordt beschouwd als een sfeerverwarmer.

In een vuurschaal mag wel enkel droog en onbehandeld hout worden gebruikt.

Er zijn geen beperkingen over de plaats of het tijdstip voor het gebruik van een vuurschaal.

Het kan wel zijn dat er omwille van de droogte een verbod is op het maken van vuur, of dat er binnen een stad of gemeente wel bepaalde verbodsbepalingen gelden. Om dit te weten te komen, kan je de gemeente contacteren.

Dat zijn evenementen met een lokale traditie en verankering, zoals kerstboomverbrandingen en Sint-Maartens-vuren.

Belangrijk is dat de lokale overheid haar toestemming geeft aan deze evenementen en het bijhorende vuur.

Bij kerstboomverbrandingen mogen bij uitzondering nog vochtige kerstbomen gezamenlijk worden verbrand.

Bij andere evenementen mag enkel droog onbehandeld hout worden verbrand. Het is dus niet toegelaten om tijdens dergelijke evenementen vers snoeihout of ander niet-gedroogd hout te verbranden. De organisatoren van het evenement moeten ervoor zorgen dat droog, onbehandeld hout beschikbaar is om het vuur aan te steken en te voeden.

Buiten afspraken maken en vragen om rekening met je te houden, kan je niets doen tegen de geuren van de barbecue van je buur.

In zijn/haar eigen tuin mag je buur altijd en overal barbecueën. Doet hij/zij dat goed, dan zijn er praktisch geen vlammen en geen rook.

Als afvoer of verwerking ter plaatse van het biomassa-afval niet mogelijk is, is er voor bedrijfslandbouwkundige werkzaamheden een uitzondering mogelijk. Het is aan de bevoegde toezichthouder (de milieuambtenaar van de gemeente of een politieagent) om te oordelen of afvoer niet mogelijk is.

'Bedrijfslandbouwkundige werkzaamheden' zijn werkzaamheden die door professionele landbouwers worden uitgevoerd. Deze uitzondering is dus niet van toepassing op particulieren of 'hobbylandbouwers' die in hun vrije tijd gewassen telen.

Onder ‘afvoer’ verstaan we het afvoeren van het biomassa-afval met bijv. een oplegger vanop het veld naar een nabijgelegen weg of stuk grond van waarop verder transport kan doorgaan. Soms is afvoer echter niet mogelijk: het veld is te nat om er met tractor en oplegger over te rijden of door lokaal reliëf of hindernissen (bv. beken en hagen) is het niet mogelijk om de plaats waar het biomassa-afval ligt te bereiken. Het is aan de bevoegde toezichthouder (de milieuambtenaar van de gemeente of een politieagent) om te oordelen of afvoer niet mogelijk is.

Onder ‘verwerking ter plaatse’ verstaan we het ter plaatse stockeren of verhakselen van het biomassa-afval. Enkel wanneer er geen ruimte is om het biomassa-afval ter plaatse te stockeren, of als het technisch niet mogelijk is om met een hakselaar ter plaatse te komen, geldt dat verwerking ter plaatse niet mogelijk is.

Het verbranden van landbouw-, fruit- en boomgewassen kan verplicht worden als die gewassen door bacterievuur zijn aangetast.

Bufferzones rond Boomkwekerijen

Binnen de zogenaamde bufferzones rond de boomkwekerijen is het ‘gewijzigd KB van 23 juni 2008’ over de maatregelen om het binnenbrengen en het verspreiden van bacterievuur te voorkomen, van toepassing. De bufferzones worden jaarlijks bij ministerieel besluit vastgelegd. Het 'Federaal Agentschap voor Veiligheid van de Voedselketen' (FAVV) levert schriftelijke bestrijdingsopdrachten af voor besmettingshaarden binnen deze bufferzones.

Het FAVV stelt zowel de eigenaar als de betrokken gemeente met een brief op de hoogte van de besmetting. In de brief worden verschillende opties gegeven voor het vernietigen van de infectie, waarbij 'verbranding ter plaatse van het geïnfecteerd snoeiafval in open lucht' een optie is. De lokale verbrandingsoptie is afhankelijk van de lokale wetgeving (gemeente, stad, ..). De eigenaar heeft de expliciete toestemming van de gemeente nodig om het geïnfecteerde snoeiafval ter plaatse te verbranden. Deze toestemming geldt voor iedereen, dus zowel voor particulieren, als voor fruit- en boomtelers en land- en tuinbouwers actief in andere sectoren.

Buiten de bufferzones

Buiten de bufferzones levert het FAVV nooit een schriftelijke bestrijdingsopdracht af, maar kan de bestrijding van bacterievuur verplicht worden door het GAS-reglement van je gemeente. De verbranding in open lucht is vanuit fytosanitair oogpunt toegelaten als er voldaan is aan volgende voorwaarden:

• Particulieren of andere niet-landbouw-gerelateerde beheerders (bijv. regionale landschappen) moeten beschikken over de toestemming van de gemeente om effectief over te gaan tot verbranding. Om deze toestemming te bekomen zal je moeten aantonen dat het plantaardig materiaal effectief besmet is. Informeer bij de gemeente hoe je een bewijs van infectie kan bekomen. Dit kan onder meer via controle van fotomateriaal, een controle ter plaatse en eventueel een staalanalyse. Vaststellingen kunnen gemaakt worden door de lokale besturen met zo nodig technische ondersteuning of advies van derden professioneel actief in de fruitteelt en de bestrijding van bacterievuur.

• Voor fruit- en boomtelers volstaat het om het tijdstip en de reden voor de verbranding van het besmet plantaardig materiaal bij te houden in een register in het kader van de IPM-reglementering, dat ter beschikking wordt gehouden van de toezichthoudende overheid.

• Land- en tuinbouwers actief in andere sectoren moeten zich bij een bacterievuurbesmetting, net zoals particulieren, tot de gemeente wenden voor de toestemming tot verbranding.

Aandachtspunten

Bovenstaande uitzonderingsmogelijkheid voor verbranding in open lucht geldt bij behoud van de toepassing van het Veldwetboek, het Bosdecreet van 13 juni 1990 en het decreet Natuurbehoud van 21 oktober 1997. Dit betekent onder meer dat bepaalde afstandsregels moeten gerespecteerd worden. Zo moet conform artikel 89 van het Veldwetboek een minimumafstand bewaard worden van 100 meter tussen het open vuur en heiden, huizen, boomgaarden, hagen, graan, stro, mijten en waar vlas te drogen is gelegd.

Ga ook na bij de dienst Omgeving of Milieudienst van je gemeente of er binnen je gemeente bijkomende lokale bepalingen van toepassing zijn.

Zowel voor particulieren als land- en tuinbouwers is het - voor zover de gemeentes hier bij melding niet zelf voor zorgen -  aangewezen dat de lokale brandweer- en/of politiediensten geïnformeerd worden over het exacte tijdstip van verbranding. Op die manier kan je kosten van een onnodige interventie voorkomen.

Bovenstaande uitzonderingsmogelijkheid voor verbranding in open lucht geldt ongeacht het type landgebruik, en kan dus ingeroepen worden door particulieren, landbouwers en andere terreinbeheerders.

Een landschapselement moet begrepen worden als ‘een onderdeel van het landschap (bosschages, weggetjes, watertjes, enz.)’.

In het decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu worden ‘kleine landschapselementen’ gedefinieerd als ‘lijn- of puntvormige elementen met inbegrip van de bijhorende vegetaties waarvan het uitzicht, de structuur of de aard al dan niet resultaat zijn van menselijk handelen, en die deel uitmaken van de natuur zoals: bermen, bomen, bronnen, dijken, graften, houtkanten, hagen, holle wegen, hoogstamboomgaarden, perceelsrandbegroeiingen, sloten, struwelen, poelen, veedrinkputten en waterlopen’.

De meest voor de hand liggende oplossing is om het groenafval in te leveren bij een composteringsinstallatie. Op die manier wordt groenafval omgezet in een stabiele, hoogwaardige kiem- en onkruidvrije bodemverbeteraar. '

Bekijk de Lijst van de erkende composteringsinstallaties in Vlaanderen.

Voor niet-particulieren zijn er ook nog andere mogelijkheden:

• Inleveren bij een containerparken (tegen betaling) als dit daar toegelaten is;
• Zelf groenafval composteren. Dat is toegestaan als er uitsluitend gewerkt wordt met eigen uitgangsmateriaal en de compost bestemd is voor de eigen percelen (thuis- en boerderijcompostering). Als je groenafval van derden wil composteren, is een milieuvergunning (en meestal ook bouwvergunning) nodig waarbij de klasse van milieuvergunning bepaald wordt door de capaciteit van de installatie. Voor het afzetten van de compost zijn nog bijkomende attesten (keuringsattest, FOD ontheffing) nodig;
• Verhakselen tot mulchmateriaal, ter plaatse of op terreinen van de gemeente of bij tuinaannemers. Verhakselen op terreinen van de gemeente of bij tuinaanemers is vergunningsplichtig;
• Bij kleine hoeveelheden: een inzamelcontainer op de eigen exploitatiezetel. Voor niet-particulieren wordt de hoeveelheid die zonder vergunning tijdelijk op de exploitatiezetel mag opgeslagen worden, vastgelegd op één container van 40 m³. Daarbij moet een regelmatige afvoer voorzien worden. Als richtlijn voor regelmatige afvoer bepaalt de OVAM dat de opslagtermijn voor fijn tuinafval maximum een week bedraagt in de periode april – oktober en 1 maand in de periode november – maart. Voor het grovere tuinafval, zoals snoeihout, is de termijn beperkt tot twee maanden.

Met vragen over het afvoeren of verwerken van groenafval kun je terecht bij OVAM, team Bio. Meer info over composteren vind je op www.vlaco.be.