Lokaal adaptatiebeleid

Het burgemeestersconvenant (‘Covenant of Mayors’) is een initiatief vanuit Europa waarbij gemeenten zich vrijwillig engageren om de energie- en klimaatdoelstellingen van de Europese Unie te helpen behalen. Van de start in 2008 tot nu ondertekenden bijna 6000 Europese gemeenten dit charter, goed voor bijna 40% van de inwoners van de Europese Unie. Sinds 2023 is er nu ook een concrete focus op klimaatadaptatie bij gekomen onder de noemer ‘Mayors Adapt’, waarbij de gemeenten die intekenen nu ook helpen om de EU adaptatiestrategie te realiseren.

Sinds 2021 bestaat ook het Lokaal energie- en klimaatpact (LEKP), dat voortbouwt op het Burgemeestersconvenant en Vlaamse steden en gemeenten wil ondersteunen in het behalen van concrete klimaatdoelstellingen. Het LEKP zet in op duidelijk verstaanbare werven waarmee iedereen aan de slag kan, en dit zowel voor mitigatie als adaptatie. Voor adaptatie zijn vooral werf 1 (vergroening) en werf 4 (droogte) van toepassing, met acties als één boom extra per Vlaming tegen 2030, 1 m² ontharding per inwoner per jaar en 1 m³ extra opvang van hemelwater per jaar.

Het Agentschap Binnenlands Bestuur coördineert dit traject en voorziet de nodige tools en hulpmiddelen om gemeenten hierin te begeleiden. Het ‘Netwerk Klimaat’ van de VVSG ondersteunt hierbij en detecteert knelpunten en drempels met als doel deze stelselmatig weg te werken. Meer informatie over het LEKP.

Een belangrijk lokaal plan rond het wateraspect van klimaatadaptatie is het Hemelwater- en droogteplan (HWDP). Vanuit de Blue Deal is bepaald dat een gemeente na 2024 enkel nog toegang heeft tot watergerelateerde subsidies als er een voldoende ambitieus plan voorligt. Het basisprincipe hierbij is om zoveel mogelijk water ter plaatse vast te houden en te laten infiltreren, hergebruiken of bufferen en pas als laatste stap vertraagd af te voeren.

Een aantal gemeenten hebben ook al een specifiek klimaatadaptatieplan, wat een verruiming inhoudt van het hemelwater- en droogteplan met het thema ‘hitte’ en waarbij op zoek wordt gegaan naar integrale oplossingen om tot een klimaatrobuuste omgeving te komen.