Aanpassen aan klimaatverandering

Klimaatadaptatie betekent ruimte maken voor water: ontharden en waterinfiltratie of -buffering voorzien op de juiste plekken, behoud en herstel van wetlands, terug openleggen van ingedijkte rivieren, duinherstel… Zo wordt enerzijds het risico op wateroverlast en overstroming ingeperkt, en anderzijds het grondwaterpeil aangevuld en dus droogte tegengaan. Daarnaast is het ook belangrijk ons te wapenen tegen hittestress door het voorzien van voldoende koele plekken in dorpen en steden. Die kunnen we bijvoorbeeld creëren door te ontharden en te vergroenen, waarbij voldoende kwalitatieve en volumineuze bomen worden voorzien.

Als het over de keuze van klimaatadaptieve ingrepen gaat is de vuistregel: natuurgebaseerd waar het kan, civieltechnisch waar het moet. Op die manier bereiken we niet alleen een verhoogde veerkracht van de omgeving, maar ook tal van co-benefits: een betere luchtkwaliteit, meer biodiversiteit, een verhoogde kwaliteit van de leefomgeving,… Bovendien vergen natuurgebaseerde oplossingen minder investeringen dan klassieke civieltechnische ingrepen. Enkel als het echt niet anders kan, bijvoorbeeld omwille van plaatsgebrek, is het aangewezen om over te gaan tot een meer technische oplossing.  

Meer informatie over de klimaatverandering in Vlaanderen.

Zowel klimaatadaptatie als klimaatmitigatie zijn cruciaal in de strijd tegen klimaatverandering, maar ze hebben een verschillend doel:

• ‘Klimaatadaptatie’ houdt in dat we ons aanpassen aan de al optredende en toekomstige gevolgen van de klimaatverandering (hittestress, wateroverlast en overstroming, langdurige periodes van droogte,…). Voorbeelden van zulke maatregelen zijn ontharden zodat het water kan infiltreren, ruimte maken voor water om wateroverlast te beperken, koelteplekken creëren tegen hittestress,…
• De term ‘klimaatmitigatie’ daarentegen verwijst naar maatregelen die de uitstoot van broeikasgassen verminderen en pakt zo dus de oorzaak van de klimaatverandering aan. Voorbeelden van zulke maatregelen zijn de omschakeling naar hernieuwbare energie, stimuleren van duurzame mobiliteit, bosbehoud en herbebossing,…

Omdat het zowel belangrijk is om de oorzaak van de klimaatverandering als de gevolgen aan te pakken zet een sterk klimaatbeleid steeds in op beide sporen tegelijk. Bovendien dragen sommige maatregelen standaard bij aan allebei: denk bijvoorbeeld aan het planten van bomen, wat zowel helpt om de uitstoot te verminderen (mitigatie) als om koelteplekken te creëren (adaptatie).

VMM werkt samen met de relevante Vlaamse departementen en agentschappen aan het eerste spoor binnen de Vlaamse Taskforce Klimaatadaptatie, het Vlaams Energie-en Klimaatagentschap (VEKA) staat in voor het tweede spoor. Meer info over het energie- en klimaatbeleid van VEKA kan je hier vinden.

• Klimaatadaptatiebeleid en de maatregelen die hieruit voortvloeien zijn komen in eerste instantie tot uiting in onze omgeving. Vanzelfsprekend zijn er dus sterke linken met ruimtelijke beleidsthema’s zoals mobiliteit, landbouw, natuur en bos,…

• Naast het ruimtelijke aspect kan klimaatadaptatie nooit los worden gezien van klimaatmitigatie, dat als doel heeft om de oorzaak van de klimaatverandering aan te pakken door de uitstoot te verminderen. Om maximale impact te bereiken moeten de beide steeds samen worden aangepakt en oplossingen op elkaar worden afgestemd.

• Klimaatadaptatie is ook nauw verbonden met gezondheid, zowel op vlak van mentaal welzijn (denk maar aan de mentale impact van wateroverlast in huis) als op vlak van fysieke gezondheid (bijvoorbeeld fysieke klachten door aanhoudende hittestress). Negatieve gevolgen voor de volksgezondheid werken op hun beurt door in andere beleidsthema’s zoals arbeid, wat zich onder meer kan uiten in een verminderde productiviteit. Inzetten op klimaatadaptatie betekent dus ook inzetten op algemeen welzijn en goede arbeidsomstandigheden.