Evolueren de luchtkwaliteitsmodellen doorheen de tijd?

Ja, door nieuwere wetenschappelijke inzichten, verbeteringen in de modellen en door wijzigingen in invoergegevens evolueren de modellen doorheen de jaren. Zo kan je de resultaten niet elk jaar één op één vergelijken.

Het ATMO-Street-model wordt gebruikt om de luchtkwaliteit in het meest recente jaar in te schatten. Het is echter ook interessant om de evolutie in de tijd te verkennen. Modellen wijzigen door nieuwere wetenschappelijke inzichten, verbeteringen in het model en door wijzigingen in invoergegevens. Voor een correcte beoordeling van de evolutie zouden alle jaren opnieuw moeten berekend worden met dezelfde modelversie. Wegens de lange rekentijd, en het ontbreken van gedetailleerde invoergegevens uit voorgaande jaren is het niet mogelijk om ATMO-Street voor alle historische jaren terug te rekenen.

Hiermee dien je rekening te houden bij het vergelijken van verschillende jaren of het beoordelen van de evolutie van de luchtkwaliteit op lokaal niveau.

• 2017 t.e.m. 2019 werden met dezelfde modelversie v6.2 berekend en zijn onderling vergelijkbaar.
• 2020 werd met modelversie 6.3 berekend en is vergelijkbaar met v6.2. Door de maatregelen die zijn opgelegd tijdens de coronapandemie, zijn er echter een aantal aannames gemaakt m.b.t. de verkeersvolumes en de tijdsprofielen van het wegverkeer en de industrie, die een extra onzekerheid met zich meebrengen.
• Voor 2021 en 2022 werd modelversie 6.4 gebruikt. Daarbij zijn er 2 belangrijke wijzigingen in de invoergegevens gebeurd t.o.v. 2020 en eerder:
• Er is een nieuw spreidingsmodel (FLOMOVE) voor de verkeersgegevens gebruikt. Hiermee werken we op een zeer gedetailleerd en actueel verkeersnetwerk gebaseerd op de OpenStreetMap kaart. We gebruiken alle beschikbare verkeerstellingen: structurele tellingen op de snelwegen (van VVC), tijdelijke telcampagnes (van AWV) en lokale verkeerstellingen van het burgerwetenschapsproject Telraam en voor de snelheden van voertuigen maakten we gebruik van floating car data, die geven een realistische inschatting van werkelijke snelheden. Zo worden ook vertragingen indirect meegenomen. Deze nieuwe invoerbron modelleert de verkeersstromen op een andere manier en kan lokaal grote wijzigingen geven in de modelkaarten.
• Tot 2021 berekende het model nog sterk verhoogde concentraties van PM10 en PM2,5 in de Antwerpse haven en de Gentse kanaalzone, vlakbij bedrijven met veel diffuse emissies van fijn stof. Die modelkaarten gaven wellicht een overschatting van de reële situatie omdat de onderliggende emissiedataset van het ATMO-Street-model slechts beperkt rekening houdt met de emissiereducerende maatregelen van deze bedrijven. Daarom beslisten we om de diffuse emissies voorlopig niet meer op te nemen in het model tot we dit beter in kaart kunnen brengen. Net zoals voor kleine individuele puntbronnen (bvb. van houtverbranding waarvan we de exacte locaties en gegevens niet kennen) zijn de emissies van diffuse bronnen wel indirect in het model opgenomen via de metingen waarop de achtergrondkaarten gebaseerd zijn en die als basis dienen voor het ATMO-Streetmodel (RIO: 4x4km²).
• 2023 werd met modelversie 7.0 berekend. Hierbij werd een bug in het model gecorrigeerd dat een invloed had op de berekening in de street canyons. Daarnaast onderging het FLOMOVIA model voor het berekenen van de mobiliteitsdata een eerste optimalisatie (FLOMOVIA v1.2).

Naast de grote verschillen in invoer en modelversies hierboven beschreven, kunnen er ook op het niveau van de 10x10m roostercellen in sommige street canyons van jaar tot jaar ‘sprongen’ voorkomen, wanneer een straat wel of niet als street canyon wordt gecategoriseerd, afhankelijk van het verkeersnetwerk en parameterisatie in het model.