Hakhoutbeheer Antitankgracht

Tijdens de wintermaanden voeren we kapwerken uit langs de Antitankgracht. Dat lijkt op het eerste zicht ingrijpend maar geeft een geweldige boost aan planten en dieren. Bovendien wordt de historische waterloop terug zichtbaar voor passanten.

Stabroek/Kapellen

Beheer waterlopen

Deel online

Wat is hakhoutbeheer?

Hakhoutbeheer is een beheermethode waarbij houtkanten om de 9 à 15 jaar worden afgezaagd. Zo behouden en beschermen we het landschap.

Langs de Antitankgracht werken we volgens het principe van “hakhoutbeheer met overstaanders”. De bomen en struiken worden tot 10 à 25 cm boven de grond afgezaagd zodat ze weer kunnen uitgroeien tot een jong, dicht en vitaal groenscherm. Om de 20 meter blijft een gezonde inheemse boom staan.

Dit lijkt drastisch maar is van korte duur. In het voorjaar komen nieuwe scheuten weer uit de stompen tevoorschijn. Binnen enkel jaren staat er een meer gesloten groenscherm.

Collega en gebiedsbeheerder Machteld van Gils vertelt over het wat en waarom van hakhoutbeheer langs de Antitankgracht:

Waarom hakhoutbeheer?

Hakhoutbeheer langs de Antitankgracht biedt heel wat voordelen:

• Historisch erfgoed wordt terug zichtbaar voor passanten
• Er schijnt meer licht op het water waardoor waterplanten terug kunnen groeien
• De grote bomen die blijven staan bieden schaduw aan eenden en vissen
• In de vitale groenlaag krijgen vele kruiden een boost. Die trekken een diversiteit aan insecten, vleermuizen, kleine en grote zoogdieren aan

Met deze maatregelen voert de VMM het landschapsbeheerplan voor deze beschermde waterloop uit.

Hoe verlopen de werken?

Elk jaar beheren we een traject van 2 à 3 kilometer. De werken duren 2 tot 3 weken, afhankelijk van het weer, de beplanting en de lengte van het traject.

Het hakhoutbeheer gebeurt in de winter: januari, februari en maart. In november verwijderen we opschietende exoten zoals de Amerikaanse vogelkers en de Amerikaanse eik. Zo krijgen inheemse soorten alle kansen om terug te groeien.

Het hakhoutbeheer gebeurt altijd binnen de 5-meterzone vanaf de talud. Die zone is eigendom van de VMM.

Waar werken we momenteel?

• Begin november 2025: verwijderen van Amerikaanse vogelkers en Amerikaanse eik:
• Kapellen/Stabroek: werken afgerond
• Schilde (tussen de Sint Jobsteenweg en Schilde Strand): werken lopende

Over de Antitankgracht

Met een lengte van 33 kilometer is de Antitankgracht het langste beschermde landschap van Vlaanderen. Ze stroomt door 7 gemeentes (Stabroek, Kapellen, Brasschaat, Schoten, Brecht, Schilde en Ranst) in een halve boog rond de stad Antwerpen.  

Tussen 1937 en 1939 werd ze met de hand uitgegraven om Antwerpen tijdens de Tweede Wereldoorlog te beschermen tegen vijandelijke tanks. Doorheen de jaren evolueerde de Antitankgracht tot een verbindende waterloop tussen alle natuurparken en bossen in de omgeving en vormt ze het decor van een populaire fiets- en wandelroute.

Samen met lokale partners werkt de VMM aan het herstel en behoud van natuur, landschap, erfgoed en recreatie langs de Antitankgracht.